وب سایت حقوقی ماتیکان


قانون اقدامات تامینی (برای مشاهده پیوندهای مرتبط بر روی ماده مربوطه کلیک کنید)

فصل - اول - کلیات

ماده - 1 - اقدامات تامینی عبارتند از تدابیری که دادگاه برای جلوگیری از تکرار جرم ( جنحه یا جنایت ) درباره مجرمین خطرناک اتخاذ میکند . مجرمین خطرناک کسانی هستند که سوابق و خصوصیات روحی و اخلاقی آنان و کیفیت ارتکاب و جرم ارتکابی آنان را در رمضان ارتکاب جرم در آینده قرار دهد از اینکه قانونا مسئول باشند یا غیر مسئول . صدور حکم اقدام تامینی از طرف دادگاه وقتی جایز است که کسی مرتکب جرم گردیده باشد .
ماده - 2 - دولت مکلف است ظرف پنج سال از تاریخ تصویب این قانون اقدام به تشکیل موسسات تامینی بنماید :

بند - 1 - کانون اصلاح و تربیت اطفال ( موضوع قانون اطفال بزهکار ).
بند - 2 - تیمارستان مجرمین غیر مسئول .
بند - 3 - تبعیدگاه مجرمین به عادت .
بند - 4 - کارگاه های کشاورزی و صنعتی .
بند - 5 - مراکز معالجه مجرمین معتاد به استعمال الکل و مواد مخدره .

فصل - دوم - اقسام اقدامات تامینی

بخش - الف - اقدامات تامینی سالب آزادی .

ماده - 3 - اقدامات تامینی سالب آزادی به قرار ذیل میباشد :

بند - 1 - نگاهداری مجرمین مجنون و مختل المشاعر در تیمارستان مجرمین .
بند - 2 - نگاهداری مجرمین به عادت در تبعیدگاه .
بند - 3 - نگاهداری مجرمین بیکار و ولگرد در کارگاه های کشاورزی و صنعتی .
بند - 4 - نگاهداری مجرمین معتاد به استعمال الکل و مواد مخدره .
بند - 5 - نگاهداری اطفال در کانون اصلاح و تربیت اطفال .

ماده - 4 - هرگاه مجرمین مجنون و یا مختل المشاعر مخل نظم یا امنیت عمومی بوده و دارای حالت خطرناک باشند و دادگاه تشخیص دهد که برای جلوگیری از تکرار جرم نگاهداری یا معالجه مجرم در تیمارستان مجرمین لازم است در اینصورت حکم به نگاهداری یا معالجه او در تیمارستان مجرمین خواهد داد . در مورد مجرمین نیمه مسئول که حکم مجازات و اقدامات تامینی با هم در مورد آن ها صادر میشود اجرای مجازات باید موخر بر اجرای اقدام تامینی باشد . در هر موقع که بنا بر تشخیص پزشک متخصص امراض روحی مجرم معالجه گردید برحسب پیشنهاد مدیر تیمارستان و تصویب دادستان دادگاه رسیدگی کرده و در صورت تشخیص رفع حالت خطرناک حکم به خاتمه اقدام تامینی خواهد داد .

تبصره - 1 - درباره تشخیص عدم مسئولیت مجرمین و اینکه آیا مطلقا یا به طور نسبی فاقد قوه ممیزه میباشند دادگاه نظر پزشک متخصص امراض روحی را جلب مینماید و در هر حال تصمیم نهایی با دادگاه است .

ماده - 5 - هرگاه کسی به علت ارتکاب جنایت یا جنحه عمدی که به موجب قانون مجازات حبس برای آن پیش بینی گردیده دو مرتبه یا بیشتر محکوم به حبس بیش از دو ماه شده و بعد از اجرای مجازات مرتکب جرمیشود که مستلزم مجازات حبس است و از این رو دادگاه تشخیص دهد که مشارالیه دارای حالت خطرناک بوده و تمایل به ارتکاب جرایم داشته و یا از راه قوادی و یا فحشا و یا نظایر آن امرار معاش مینماید مجرم به عادت محسوب شده و دادگاه میتواند حکم نگاهداری او را در تبعیدگاه برای مدت نامعینی صادر نماید . نگاهداری در تبعیدگاه جانشین مجازات خواهد بود . تبعیدگاه موسسه ای است که از طرف دولت به منظور نگاهداری مجرمین به عادت تاسیس گردیده است . محکومین به تبعید دارای لباس مخصوص بوده و غذای معینی از طرف موسسه دریافت میدارند محکومین به تبعید حق مکاتبه و مراوده با خارج را ندارند مگر تحت نظر اول یا تبعید . محکوم به تبعید مجبور به انجام کار هایی است که برای او تعیین میشود به طور کلی مجرمین در موسسه تبعید باید اقلا مدت سه سال و چنانچه مجازات تعیین شده بیش از سه سال باشد به میزان مدت مجازات در تبعیدگاه به سر بردو بعد از این مدت چنانچه ثابت شود که ادامه تبعید لازم نیست ممکن است بنا بر پیشنهاد مدیر تبعیدگاه و درخواست دادستان شخص تبعید شده از طرف دادگاه صادرکننده حکم به طور مشروط آزاد شود . مدت آزادی مشروط سه سال خواهد بود هرگاه ظرف سه سال بعد از خروج از تبعیدگاه آزاد شده مرتکب جنحه یا جنایت جدیدی شود و یا برخلاف مقررات تعیین شده از طرف دادگاه برای مدت آزادی مشروط رفتار نماید دادگاه حکم به نگاهداری مجدد او در تبعیدگاه صادر مینماید . در اینصورت بعد از گذشت ده سال تمام حق آزادی مشروط خواهد داشت . هرگاه آزاد شده ظرف 3 سال مرتکب جرمی نگردیده و به نظر دادگاه اصلاح شده باشد آزادی او قطعی میشود .
ماده - 6 - هرگاه کسی مرتکب جنحه یا جنایت گردد که مجازات قانونی آن حبس باشد دادگاه میتواند ضمن حکم مجازات در صورت وجود شرایط ذیل مجازات معین درباره او بلااجرا گذاشته و دستور نگاهداری او را در یک کارگاه کشاورزی یا صنعتی برای مدت نامعینی بدهد .

بند - 1 - در صورتی که فاعل شخص ولگرد و یا قواد بوده و یا از راه فحشا و تکدی و یا نظایر آن امرار معاش میکرده و ارتکاب جرم ناشی از این طرز زندگی او باشد .
بند - 2 - در صورتی که فاعل استعداد جسمی و فکری برای کار کردن داشته باشد نسبت به این امر دادگاه میتواند قبلا نظر کارشناس را جلب نماید .
بند - 3 - در صورتی که فاعل سابقه محکومیت جزائی نداشته باشد . کارگاه های کشاورزی و صنعتی باید فقط مخصوص این دسته از مجرمین بوده و مجهز به وسایل لازمه برای آموزش کار باشد در کارگاه های کشاورزی یا صنعتی هر محکوم به حرفه ای که استعداد آن را دارد گمارده شده و کارآموزی مینماید به نحوی که قادر باشد بعد از خروج از زندان با اشتغال بدان شغل یا حرفه زندگی مادی خود را تامین نماید . این آموزش باید طوری باشد که ساختمان فکری و جسمی و مخصوصا اطلاعات دیگر حرفه ای مجرم را تکمیل نماید . به طور کلی مجرمین شب ها را در کارگاه ها به تنهایی و در سلول به سر خواهند برد اگر ثابت شود که محکوم برای آموختن هیچ حرفه ای استعداد و لیاقت ندارد در اینصورت دادگاه حکم به اجرا مجازات خواهد داد . محکوم باید اقلا به میزان دو سوم محکومیت خود و به هر حال یک سال در کارگاه نگاهداری شود بعد از انقضا این مدت هرگاه بر دادگاه ثابت شود که مجرم میتواند از راهکاری که آموخته است زندگی نماید حکم آزادی او را به طور مشروط برای مدت یک سال صادر مینماید دادگاه حق دارد در موقع صدور حکم آزادی مشروط بعضی تضییقات از قبیل اقامت در محل معینی و یا کار در نزد کارفرمای معینی و غیره برای او قائل شود و هرگاه در مدت آزادی مشروط مجرم مرتکب جنحه یا جنایت عمدی شود حکم مجازات صادره درباره او اجرا خواهد شد . هرگاه در مدت آزادی مشروط مجرم مجددا مرتکب به تکدی و یا ولگردی یا فحشا پرداخت یا بیکار بماند و با اخطار دادگاه صادرکننده حکم آزادی مشروط تغییر رویه ندهد دادگاه حکم به اعاده او به کارگاه با اجرای مجازات خواهد داد . هرگاه مجرم در تمام مدت آزادی مشروط از خود رفتار خوب بروز داد آزادی او قطعی گردیده و مجازات هم ساقط میشود . هرگاه بعد از 3 سال نگاهداری در کارگاه مجرم نتوانست موجبات استفاده از آزادی مشروط را برای خود فراهم سازد دادگاه به اجرا مجازات حکم می دهد . حکم به نگاهداری در کارگاه بعد از گذشتن پنج سال از تاریخ صدور حکم در صورتی که اجرا نشده باشد مشمول مرور زمان است .

ماده - 7 - هرگاه شخص مرتکب جنحه یا جنایت شده و معلوم گردد اعتیاد به استعمال مواد الکلی و ارتکاب جرم هم ناشی از این عادت است دادگاه ضمن حکم مجازات مقرر خواهد داشت قبل از اجرا مجازات مجرم برای معالجه و رفع اعتیاد در مراکز معالجه معتادین نگاهداری شود . دادگاه میتواند مقرر دارد مدت معالجه محکوم جز مدت محکومیت احتساب شود به هر حال چنانچه مدت لازم برای معالجه بیش از مدت محکومیت باشد مادام که از مجرم رفع اعتیاد به عمل نیامده است در مراکز معالجه معتادین نگاهداری خواهد شد . در مورد اشخاصی که معتاد به استعمال مواد مخدره بوده و به ترتیب فوق مرتکب جرم میشوند هرگاه حکم مجازاتی که درباره مجرم قابل اجرا است مربوط به محکومیت او به استعمال مواد مخدره باشد طبق ماده 9 قانون منع کشت خشخاش و استعمال تریاک مصوب 1338 درباره مجرم عمل خواهد شد و چنانچه حکم مجازات قابل اجرا مربوط به محکومیت او به استعمال مواد مخدره نباشد طبق مقررات این ماده راجع به معتادین به الکل درباره مجرم عمل میشود .

تبصره - 1 - مراکز معالجه مذکور در این ماده باید مخصوص معالجه مجرمین معتاد به استعمال الکل و مواد مخدره باشد و ممکن است مرکز معالجه مزبور در داخل و ضمیمه یکی از کارگاه های کشاورزی و یا صنعتی و یا بیمارستان های دیگر باشد .

بخش - ب -

ماده - 8 - اقدامات تامینی محدود کننده آزادی به قرار زیر میباشد :

بند - 1 - ممنوعیت از اشتغال به کسب یا شغل یا حرفه معینی .
بند - 2 - ممنوعیت اقامت در محل معین .
بند - 3 - اخراج بیگانگان از کشور .

ماده - 9 - هرگاه کسی به سبب اشتغال به کسب یا حرفه یا شغل معینی مرتکب جنحه یا جنایتی گردد و اشتغال به آن کسب یا حرفه یا شغل احتیاج به اجازه مقامات رسمی داشته باشد در صورتی که مرتکب به علت ارتکاب این جرم قبلا نیز محکوم شده باشد و اوضاع و احوال و روحیه متهم منطبق با ماده 1 این قانون باشد دادگاه میتواند ضمن حکم محکومیت دستور منع اشتغال او را به کسب با حرفه یا شغلش برای مدتی از سه ماه تا دو سال صادر نماید . اثر دستور ممنوعیت مزبور از روز قطعیت حکم است ولی مدت آن از روزی شروع میشود که اجرای مجازات خاتمه یافته است هرگاه محکوم به طور مشروط آزاد شود شروع دستور ممنوعیت از روزی است که مدت آزادی مشروط خاتمه یافته است و یا از روزی که بقیه مدت مجازات خاتمه پیدا نماید .
ماده - 10 - دادگاه میتواند در مورد هر خارجی که در ایران مرتکب جرمی گردیده ولی به علت غیر مسئول بودن معاف از مجازات شناخته شود او را به منع اقامت در خاک ایران محکوم نماید .
ماده - 11 - دادگاه میتواند هر خارجی محکوم به حبس را پس از اجرای مجازات برای مدتی از سه تا پانزده سال محکوم به اخراج از خاک ایران نماید . هرگاه خارجی به طور مشروط آزاد گردیده و در مدت آزادی مشروط از خود رفتار خوب بروز داده است دادگاه میتواند دستور اخراج او را لغو نماید . در مورد تکرار جرم ممکن است دستور اخراج به طور دایم صادر شود .

فصل - سوم -

بخش - ج - اقدامات تامینی مالی و غیره .

ماده - 12 - اقدامات تامینی مالی و سایر اقدامات تامینی عبارتند از :

بند - 1 - ضبط اشیا خطرناک .
بند - 2 - ضمانت احتیاطی .
بند - 3 - بستن موسسه .
بند - 4 - محرومیت از حق ابوت و قیمومت و نظارت .
بند - 5 - انتشار حکم .

ماده - 13 - اشیایی که آلت ارتکاب جرمی بوده و یا اینکه در نتیجه جرم حاصل شده باشد در صورتی که وجود آن ها موجب تشویش اذهان و یا مخل نظم عمومی یا آسایش مردم باشد برحسب تقاضای دادستان و حکم دادگاه جنحه دستور ضبط آن ها صادر میشود ولو آن که هیچ کس را نتوان تعقیب یا محکوم نمود دادگاه حق دارد دستور دهد که اشیا ضبط شده را از دسترس عموم خارج کرده و یا آن ها را نابود نمایند .
ماده - 14 - هرگاه شخصی که دیگری را تهدید به ارتکاب جرمی کرده بیم آن رود که واقعا مرتکب آن جرم گردد یا هرگاه شخصی که محکوم به مجازات جنایی یا جنحه گردیده صریحا نظرش را بر تکرار جرم اظهار نماید . دادگاه بنا بر تقاضای شخص تهدید شده یا متضرر از جرم میتواند از او بخواهد تعهد کند مرتکب جرم نگردیده و وجه الضمانه متناسب برای این امر بدهد . هرگاه مشارالیه از این تعهد خودداری کرد و وجه الضمان مقرر را نسپارد دادگاه میتواند دستور توقیف موقت او را صادر نماید و مدت این توقیف بیش از دو ماه نخواهد بود - اگر متعهد ظرف دو سال از تاریخی که وجه الضمان سپرده مرتکب جرم گردید وجه الضمان به نفع دولت ضبط میشود و الا به او یا قائم مقام قانونی او مسترد خواهد گشت .
ماده - 15 - هر موسسه ای که وسیله برای ارتکاب جرم گردد از قبیل موسساتی که در آن ها فروش اجناس قاچاق یا مواد مخدره یا سمیات غیر از آنچه برای احتیاجات طبی یا کشاورزی است به عمل آید یا موسساتی که موجب تسهیل وسایل برای اعمال منافی عفت هستند به دستور دادگاه که در ضمن حکم مجازات داده میشود بسته خواهد شد . بعد از قطعیت حکم بستن موسسه محکوم یا اشخاصی که محل از طرف محکوم به آن ها به هر نحو واگذار گردیده است نمیتوانند در آنجا به بازرگانی یا صنعت قبلی اشتغال ورزند . تخلف از این حکم موجب محکومیت به جزای نقدی از ده هزار ریال تا صد هزار ریال و بستن مجدد موسسه خواهد بود .
ماده - 16 - هرگاه کسی به علت تخطی یا تجاوز یا سرپیچی از وظایف قیمومت یا نظارت یا اعمال حق ولایت محکوم به حبس گردد و یا محکومیت جزائی پیدا کند که او را برای انجام وظایف مزبور غیر صالح سازد حکم به محرومیت او از حق قیمومت یا نظارت یا اعمال حق ولایت از طرف دادگاه صادرکننده حکم جزایی داده خواهد شد .
ماده - 17 - هرگاه منافع عمومی و یا منافع مدعی خصوصی ایجاب نماید دادگاه صادرکننده حکم دستور انتشار حکم را پس از قطعیت هزینه محکوم علیه صادر مینماید . هرگاه منافع عمومی یا منافع متهمی که برائت حاصل کرده است ایجاب نماید دادگاه دستور انتشار حکم برائت را پس از قطعیت ذی نفع و یا متقاضی به هزینه اعلام کننده جرم صادر مینماید .
ماده - 18 - احکامی که از طرف دادگاه های جنحه و جنائی به موجب مقررات این قانون صادر میشود وبرحسب مورد طبق آیین دادرسی کیفری قابل پژوهش و فرجام خواهد بود .
ماده - 19 - مقررات مواد 4 - 5 - 6 - 7 این قانون از تاریخی قابل اجرا خواهند بود که موسسات لازم برای اجرای اقدامات تامینی پیش بینی شده و در آن مواد به وجود آمده باشد و مراتب هم از طرف وزارت دادگستری اعلام گردد .
ماده - 20 - این قانون شامل کسانی که از طرف دادگاه های نظامی محکومیت یافته اند نمیگردد .
ماده - 21 - وزارت دادگستری مامور اجرای این قانون میباشد . قانون فوق که مشتمل بر بیست و یک ماده و در تاریخ 12/2/39 به تصویب کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین رسیده است به موجب ( قانون اجازه اجرا لوایح پیشنهادی وزیر فعلی دادگستری پس از تصویب کمیسیون مشترک قوانین مجلسین ) قابل اجرا میباشد . رییس مجلس سنا - محسن صدر رییس مجلس شورای ملی - رضا حکمت