تماس با ماتیکان
درباره ماتیکان
فرهنگ حقوقی
علامت تجاری
قوانین و آرا
صفحه اصلی
قانون
رای وحدت رویه
نظریه مشورتی
آیین نامه اجرایی قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری ا سلامی ایران
قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران
(برای مشاهده پیوندهای مرتبط بر روی ماده مربوطه کلیک کنید)
فصل - اول - اهداف و ضوابط کلی بخش تعاونی
ماده - 1 - اهداف بخش تعاونی عبارت است از :
بند - 1 - ایجاد و تامین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل .
بند - 2 - قرار دادن وسایل کار در اختیار کسانی که قادر بکارند ولی وسایل کار ندارند .
بند - 3 - پیشگیری از تمرکز و تداول ثروت در دست افراد و گروه های خاص جهت تحقق عدالت اجتماعی .
بند - 4 - جلوگیری از کارفرمای مطلق شدن دولت .
بند - 5 - قرار گرفتن مدیریت و سرمایه و منافع حاصله در اختیار نیروی کار و تشویق بهره برداری مستقیم از حاصل کار خود .
بند - 6 - پیشگیری از انحصار ، احتکار ، تورم و اضرار به غیر .
بند - 7 - توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم .
بند - 8 - ( الحاقی 17/2/1393) کمک به تامین عدالت اجتماعی و توانمندسازی اقشار متوسط و کم درآمد
بند - 9 - ( الحاقی 17/2/1393) ارتقای کارآیی بنگاه های اقتصادی و بهره وری منابع مادی و انسانی و فناوری و افزایش رقابت پذیری در اقتصاد ملی
تبصره - 1 - اهداف مذکور این ماده باید با رعایت ضرورت های حاکم بر برنامه ریزی عمومی اقتصاد کشور در هر یک از مراحل رشد عملی رعایت شود .
تبصره - 2 - ( الحاقی 17/2/1393) دولت مکلف است به منظور تحقق اهداف مذکور در این ماده با رعایت ضرورت های حاکم بر برنامه ریزی عمومی اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور شرایط و منابع موردنیاز را در برنامه های توسعه و قوانین بودجه سنواتی لحاظ نماید .
ماده - 2 - شرکت هایی که با رعایت مقررات این قانون تشکیل و به ثبت برسند تعاونی شناخته میشوند .
ماده - 3 - دولت موظف است با رعایت این قانون و در حد مقررات به گونه ای که زمینه اداره یا دخالت در اداره تعاونی ها یا کارفرمای مطلق شدن دولت فراهم نیاید با بخش تعاونی همکاری نموده و امکانات و تسهیلات لازم را با هماهنگی وزارت تعاون در اختیار آن ها قرار دهد .
ماده - 4 - دولت و کلیه سازمان های وابسته موظفند در اجرای طرح ها و پروژه های خود در شرایط مساوی اولویت را به بخش تعاونی بدهند .
ماده - 5 - اساسنامه هر یک از تعاونی ها باید با رعایت مقررات این قانون شامل نکات زیر باشد : نام با قید کلمه تعاونی ، هدف ، موضوع ، نوع ، حوزه عملیات ، مدت ، مرکز اصلی عملیات و نشانی ، میزان سرمایه ، مقررات مربوط به عضو ، ارکان ، مقررات مالی و کار ، انحلال و تصفیه .
تبصره - 1 - تابعیت تعاونی ها باید ایرانی باشد .
ماده - 6 - حداقل و حداکثر تعداد عضو در تعاونی ها به نسبت سرمایه و فرصت اشتغال و نوع فعالیت و رعایت اصل عدم تمرکز و تداول ثروت به وسیله آیین نامه ای تعیین میشود که به تصویب وزارت تعاون می رسد ولی در هر صورت تعداد اعضا نباید کمتر از 7 نفر باشد .
ماده - 7 - شرکت ها و اتحادیه های تعاونی دارای شخصیت حقوقی مستقل میباشند .
فصل - دوم - عضو
ماده - 8 - عضو در شرکت های تعاونی شخصی است حقیقی یا حقوقی غیر دولتی که واجد شرایط مندرج در این قانون بودجه بوده و ملتزم به اهداف بخش تعاونی و اساسنامه قانونی آن تعاونی باشد .
تبصره - 1 - در تعاونی های اشتغال زا کمک های دولتی به نسبت اعضا شاغل در آن تعاونی واگذار میشود .
تبصره - 2 - در تعاونی های چندمنظوره ای در صورتی که عضویت برای همه آزاد باشد ، داشتن عضو غیر شاغل مجاز است ، اما هیات مدیره و مدیرعامل باید از میان اعضا شاغل انتخاب گردد .
ماده - 9 - شرایط عضویت در تعاونی ها عبارت است از :
بند - 1 - تابعیت جمهوری اسلامی ایران .
بند - 2 - عدم ممنوعیت قانونی و حجر .
بند - 3 - خرید حداقل سهام مقرر در اساسنامه .
بند - 4 - درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی .
بند - 5 - عدم عضویت در تعاونی مشابه .
ماده - 10 - اعضا در کلیه امور تعاونی طبق اساسنامه حق نظارت دارند .
ماده - 11 - کلیه اعضا مکلفند به وظایف و مسئولیت هایی که در حدود قوانین و مقررات تعهد کرده اند عمل کنند .
ماده - 12 - خروج عضو از تعاونی اختیاری است و نمیتوان آن را منع کرد .
تبصره - 1 - اعضا متخصص تعاونی های تولید حداقل شش ماه قبل از استعفا باید مراتب را کتبا به اطلاع تعاونی برسانند .
تبصره - 2 - در صورتی که خروج عضو موجب ضرری برای تعاونی باشد ، وی ملزم به جبران است .
ماده - 13 - در موارد زیر عضو از تعاونی اخراج میشود :
بند - 1 - از دست دادن هر یک از شرایط عضویت مقرر در این قانون .
بند - 2 - عدم رعایت مقررات اساسنامه و سایر تعهدات قانونی پس از دو اخطار کتبی توسط هیات مدیره به فاصله 15 روز و گذشتن 15 روز از تاریخ اخطار دوم با تصویب مجمع عمومی عادی .
بند - 3 - ارتکاب اعمالی که موجب زیان مادی تعاونی شود و وی نتواند ظرف مدت یک سال آن را جبران نماید یا اعمالی که به حیثیت و اعتبار تعاونی لطمه وارد کند یا با تعاونی رقابتی ناسالم بنماید .
ماده - 14 - در صورت فوت عضو ورثه وی که واجد شرایط و ملتزم به رعایت مقررات تعاونی باشند ، عضو تعاونی شناخته شده و در صورت تعدد بایستی ما به التفاوت افزایش سهم ناشی از تعدد خود را به تعاونی بپردازند . اما اگر کتبا اعلام نمایند که مایل به ادامه عضویت در تعاونی نیستند و یا هیچکدام واجد شرایط نباشند ، عضویت لغو میگردد .
تبصره - 1 - اگر تعداد ورثه بیش از ظرفیت تعاونی باشد ، یک یا چند نفر به تعداد موردنیاز تعاونی با توافق سایر ورثه عضو تعاونی شناخته میشوند .
ماده - 15 - در صورت لغو عضویت به سبب فوت ، استعفا ، انحلال و اخراج ، سهم و کلیه حقوق و مطالبات عضو برابر مقررات اساسنامه و قرارداد منعقده محاسبه و به دیون تعاونی تبدیل میشود و پس از کسر بدهی وی به تعاونی به او یا ورثه اش حداکثر ظرف مدت سه ماه پرداخت خواهد شد .
تبصره - 1 - در صورتی که ورثه تقاضا نماید که سهم عضو متوفی از عین اموال تعاونی پرداخت شود و تراضی یا مصالحه ممکن نباشد چنانچه عین قابل واگذاری بوده و به موجب اخلال و ضرر فاحش به اعضا و تعاونی نگردد آن قسمت از مطالبات تسلیم ورثه میگردد .
فصل - سوم - سرمایه
ماده - 16 - سرمایه تعاونی اموال و دارایی هایی است که برای تاسیس تعاونی یا افزایش سرمایه قبلی در اختیار آن قرار میگیرد .
ماده - 17 - شرکت های تعاونی شرکت هایی است که تمام یا حداقل 51% سرمایه به وسیله اعضا در اختیار شرکت تعاونی قرار میگیرد و وزارتخانه ها ، سازمان ها ، شرکت های دولتی و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت ، بانک ها ، شهرداری ها ، شورا های اسلامی کشوری ، بنیاد مستضعفان و سایر نهاد های عمومی میتوانند جهت اجرای بند 2 اصل 43 از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر از قبیل مشارکت ، مضاربه ، مزارعه ، مساقات ، اجاره ، اجاره به شرط تملیک ، بیع شرط ، فروش اقساطی ، صلح ، اقدام به کمک در تامین و یا افزایش سرمایه شرکت های تعاونی نمایند بدون آن که عضو باشند .
تبصره - 1 - در مواردی که دستگاه های دولتی در تاسیس شرکت های تعاونی شریک میشوند ظرف مدتی که با موافقت طرفین در ضمن عقد شرکت تعیین خواهد شد سهم سرمایه گذاری دولت به تدریج بازپرداخت و صد در صد سرمایه به تعاونی تعلق خواهد گرفت .
ماده - 18 - دولت میتواند با رعایت اصول چهل و سوم و چهل و چهارم قانون اساسی ، واحد های صنعتی یا کشاورزی یا خدماتی و امثال آن را که اموال عمومی است و در اختیار دارد در اختیار شرکت های تعاونی به صورت زیر قرار دهد :
بند - 1 - واحد های مذکور را به صورت حبس موقت یا مادام که تعاونی به صورت قانونی وجود داشته باشد در اختیار تعاونی قرار دهد و تعاونی مالک منافع آن باشد .
بند - 2 - در صورتی که واحد های مذکور کارکنان واجد شرایط داشته باشند ، در عضویت آن تعاونی اولویت خواهند داشت .
بند - 3 - دولت میتواند طبق قرارداد بابت استهلاک یا بازسازی یا نگهداری یا توسعه واحد های مزبور سالانه مبلغی نقدی و یا کالا دریافت نماید .
بند - 4 - دولت میتواند در واگذاری واحد های فوق و سایر امکانات ، مقرراتی به عنوان شرایط الزامی در رعایت سیاست های دولت در قیمت گذاری و برنامه ریزی تولید و توزیع و تامین منافع عمومی ، تعیین نماید .
ماده - 19 - در استفاده از وام و کمک های مالی دولتی اولویت با تعاونی هایی است که از بانک ها طبق قانون عملیات بانکی بدون بهره دریافت نکرده باشند .
ماده - 20 - سهم اعضا در تامین سرمایه شرکت های تعاونی برابر است مگر مجمع عمومی تصویب نماید که اعضا سهم بیشتری تادیه نمایند که در اینصورت حداقل و حداکثر سهم ها باید در حدودی باشد که وزارت تعاون متناسب با نوع و تعداد اعضا تعاونی ها تعیین مینماید .
ماده - 21 - هر تعاونی وقتی ثبت و تشکیل میشود که حداقل یک سوم سرمایه آن تادیه و در صورتی که به صورت نقدی و جنسی باشد تقویم و تسلیم شده باشد .
تبصره - 1 - اعضا تعاونی مکلفند مبلغ پرداخت نشده سهم خود را ظرف مدت مقرر در اساسنامه تادیه نمایند .
ماده - 22 - عضو یا اعضای تعاونی میتوانند با رعایت مقررات این قانون سهم خود را به سایر اعضا و یا افراد جدید واجد شرایط واگذار نمایند .
ماده - 23 - مسئولیت مالی اعضا در شرکت های تعاونی محدود به میزان سهم آنان میباشد مگر آن که در قرارداد ترتیب دیگری شرط شده باشد .
تبصره - 1 - مسئولیت دستگاه های عمومی تامین کننده سرمایه تعاونی ها به میزان سرمایه متعلق به آنان میباشد مگر آن که در قرارداد ترتیب دیگری شرط شده باشد .
ماده - 24 - دولت موظف است جهت تحقق اهداف مندرج در اصول 43 و 44 قانون اساسی و افزایش سهم بخش تعاون در اقتصاد ملی با رعایت ضرورت ها و در قالب برنامه رشد و توسعه اقتصادی اجتماعی کشور شرایط و امکانات لازم را برای گسترش کمی و کیفی تعاونی ها به گونه ای که این بخش ، نقش موثر در رشد و توسعه اقتصادی ایفاء نماید ، فراهم آورد .
فصل - چهارم - حساب سود و زیان و تقسیم سود و سایر مقررات مالی
ماده - 25 - سود خالص شرکت ها و اتحادیه های تعاونی در هر سال مالی به ترتیب زیر تقسیم میشود :
بند - 1 - از حداقل پنج درصد (5%) به بالا با تصویب مجمع عمومی عادی به عنوان ذخیره تعاونی به حساب ذخیره قانونی منظور میشود .
تبصره - 1 - ذخیره قانونی تا زمانیکه مبلغ کل ذخیره حاصل از درآمد های مذکور به میزان یک چهارم معدل سرمایه سه سال اخیر شرکت نرسیده باشد الزامی است .
تبصره - 2 - تعاونی ها میتوانند تا حداکثر یک دوم ذخیره قانونی را جهت افزایش سرمایه خود بکار ببرند .
بند - 2 - حداکثر پنج درصد از سود خالص به عنوان اندوخته احتیاطی به پیشنهاد هیات مدیره و تصویب مجمع عمومی به حساب مربوط منظور میگردد و نحوه مصرف آن با تصویب مجمع عمومی عادی است .
بند - 4 - درصدی از سود جهت پاداش به اعضا ، کارکنان ، مدیران و بازرسان به پیشنهاد هیات مدیره و تصویب مجمع عمومی عادی تخصیص داده میشود .
بند - 5 - پس از کسر وجوه فوق باقیمانده سود خالص به ترتیبی که در اساسنامه و شرایط ضمن عقد پذیرفته میشود تقسیم میگردد .
فصل - پنجم - تعاونی های تولید و توزیع
ماده - 26 - تعاونی های تولید شامل تعاونی هایی است که در امور مربوط به کشاورزی ، دامداری ، دامپروری ، پرورش و صید ماهی ، شیلات ، صنعت ، معدن ، عمران شهری و روستایی و عشایری و نظایر این ها فعالیت می نمایند .
تبصره - 1 - تعاونی های تولید در کلیه اولویت ها و حمایت های مربوط به تعاونی ها حق تقدم دارند .
ماده - 27 - تعاونی های توزیع عبارتند از تعاونی هایی که نیاز مشاغل تولیدی و یا مصرف کنندگان عضو خود را در چهارچوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه ها و قیمت ها تامین می نمایند .
تبصره - 1 - تعاونی های توزیع مربوط به تامین کالا و مسکن و سایر نیازمندی های روستائیان و عشایر و کارگران و کارمندان از نظر گرفتن سهمیه کالا و حمایت های دولتی و بانکی و سایر حمایت های مربوط به امور تهیه و توزیع اولویت دارند .
ماده - 28 - شرکت ها و موسسات دولتی و وابسته به دولت و تعاونی ها موظف اند در معاملات خود به تعاونی ها اولویت دهند .
تبصره - 1 - تعاونی های موضوع این قانون با رعایت قوانین و مقررات میتوانند به امر صادرات و واردات در موضوع فعالیت خود بپردازند .
فصل - ششم - ارکان تعاونی ها
ماده - 29 - شرکت های تعاونی برای اداره امور خود دارای ارکان زیر میباشند :
بند - 1 - مجمع عمومی .
بند - 2 - هیات مدیره .
بند - 3 - بازرس یا بازرسان
بخش - 1 - مجمع عمومی
ماده - 30 - مجمع عمومی که براساس این قانون بالاترین مجمع اتخاذ تصمیم و نظارت در امور شرکت های تعاونی میباشد ، از اجتماع اعضای تعاونی یا نمایندگان تام الاختیار به صورت عادی و فوق العاده تشکیل میشود و هر عضو بدون در نظر گرفتن میزان سهم فقط دارای یک رای است .
تبصره - 1 - در شرکت های تعاونی هر یک از دستگاه ها و شرکت های دولتی ، بانک ها ، شورا های اسلامی کشوری و سازمان های عمومی که در تعاونی مشارکت یا سرمایه گذاری کرده اند میتوانند نماینده ای برای نظارت و بازرسی در تعاونی و شرکت در جلسات مجمع عمومی و هیات مدیره به عنوان ناظر داشته باشند .
تبصره - 2 - انحلال ، ادغام یا تغییر موادی از اساسنامه تعاونی که مغایر شروط و قرارداد های منعقده با منابع تامین کننده اعتبار و کمک مالی و امکانات مختلف و سرمایه گذاری و مشارکت باشد موکول به موافقت مراجع مذکور خواهد بود .
ماده - 31 - هیات مؤسس عبارت است از عده ایاز افراد واجد شرایط عضویت در تعاونی مربوط که اقدام به تاسیس تعاونی می نمایند .
ماده - 32 - وظایف مجمع موسس عبارت است از :
بند - 1 - تهیه و پیشنهاد اساسنامه طبق قانون و مقررات .
بند - 2 - دعوت به عضویت افراد واجد شرایط .
بند - 3 - تشکیل اولین مجمع عمومی عادی جهت تصویب و ثبت اساسنامه و تعیین هیات مدیره و سایر وظائف مجمع عمومی عادی .
تبصره - 1 - پس از تشکیل اولین جلسه رسمی مجمع عمومی عادی و تعیین هیات مدیره وظایف هیات موسس خاتمه می یابد .
تبصره - 2 - اعضایی که با مصوبه اولین جلسه مجمع عمومی عادی در مورد اساسنامه موافقت نداشته باشند میتوانند در همان جلسه تقاضای عضویت خود را پس بگیرند .
تبصره - 3 - تصویب اساسنامه تعاونی با حداقل دو سوم اعضا اولین مجمع عمومی عادی میباشد .
ماده - 33 - جمع عمومی عادی حداقل سالی یک بار پس از پایان سال مالی جهت انجام وظیفه قانونی خود تشکیل میشود . در موارد ضروری در هر موقع سال میتوان مجمع عمومی عادی را به صورت فوق العاده تشکیل داد . تبصره 1 - جلسات مجمع عمومی عادی در نوبت اول با حضور اکثریت اعضا رسمیت می یابد و در صورت عدم حصول حد نصاب مزبور ، در نوبت دوم با حضور هر تعداد از اعضا رسمی خواهد بود . تبصره 2 - مجامع عمومی شرکت های تعاونی فرااستانی و یا شرکت هایی که تعداد اعضا آن ها افزون بر پانصد عضو بوده و در مناطق مختلف کشور پراکنده میباشند میتوانند به صورت دو مرحله ای برگزار گردد . در مرحله اول نماینده یا نمایندگان اعضا تعاونی در حوزه های مختلف فعالیت شرکت تعیین و در مرحله دوم ، مجمع عمومی با حضور نمایندگان منتخب اعضا تشکیل خواهد شد . چگونگی انتخاب نماینده یا نمایندگان در مرحله اول و حدود اختیارات و نحوه اعمال رای آن ها در مرحله دوم مجمع عمومی براساس دستورالعملی خواهد بود که از سوی وزارت تعاون ابلاغ میگردد . تبصره 3 - نحوه تشکیل مجمع عمومی مطابق با آیین نامه ای خواهد بود که توسط وزارت تعاون تهیه میشود . در صورتی که هیات مدیره ای در موعدمقرر به تشکیل مجمع عمومی عادی یا فوق العاده مبادرت نکند وزارت تعاون راسا نسبت به برگزاری مجمع عمومی اقدام خواهد نمود . تبصره 4 - ( اصلاحی 17/2/1393) دعوت از مجامع عمومی و اعلام تصمیمات آن ها از طریق ر وزنامه های کثیرالانتشار ، پست سفارشی یا دیگر روش های قابل اثبات پیش بینی شده در اساسنامه صورت گیرد .
ماده - 34 - وظایف و اختیارات مجمع عمومی عادی به شرح زیر است :
بند - 1 - انتخاب هیات مدیره و بازرس یا بازرسان
بند - 2 - رسیدگی و اتخاذ تصمیمی درباره ترازنامه و حساب سود و زیان و سایر گزارش های مالی هیات مدیره پس از قرائت گزارش بازرس یا بازرسان .
بند - 3 - تعیین خط مشی و برنامه تعاونی و تصویب بودجه جاری و سرمایه گذاری و اعتبارات و وام های درخواستی و سایر عملیات مالی به پیشنهاد هیات مدیره .
بند - 4 - اتخاذ تصمیم نسبت به افزایش و یا کاهش سرمایه در حدود قوانین و مقررات .
بند - 5 - اخذ تصمیم نسبت به ذخایر و پرداخت سود و مازاد درآمد و تقسیم آن طبق اساسنامه .
بند - 6 - تصویب مقررات و دستورالعمل های داخلی تعاونی .
بند - 7 - سایر وظایفی که قوانین و مقررات برعهده مجمع عمومی قرار می دهد .
بند - 8 - تعیین ر وزنامه کثیرالانتشار برای درج آگهی های شرکت
بند - 9 - اتخاذ تصمیم در مورد عضویت شرکت تعاونی در شرکت ها و اتحادیه ها و اتاق های تعاون و میزان سهام و یا حق عضویت سالانه پرداختی براساس موازین مقرر در این قانون .
ماده - 35 - مجمع عمومی فوق العاده به منظور تغییر مواد در اساسنامه ( در حدود این قانون )، تصمیم گیری نسبت به عزل یا قبول استعفای هیات مدیره و انحلال یا ادغام تعاونی تشکیل میگردد .
تبصره - 1 - مجمع عمومی فوق العاده بنا به تقاضای کتبی حداقل یک سوم اعضا تعاونی و یا اکثریت مطلق اعضا هیات مدیره و یا بازرس یا بازرسان با حضور حداقل دو سوم اعضا کل مجمع تشکیل میشود . در صورتی که بار اول با دو سوم اعضا تشکیل نشود ، بار دوم با نصف به علاوه یک رسمیت خواهد داشت و در نوبت سوم با هر تعداد شرکت کننده رسمیت خواهد یافت
تبصره - 2 - در صورتی که هیات مدیره ظرف مدت حداکثر یک ماه نسبت به تشکیل مجمع عمومی فوق العاده اقدام ننماید ، وزارت تعاون نسبت به تشکیل مجمع عمومی اقدام مینماید .
بخش - 2 - هیات مدیره
ماده - 36 - ( اصلاحی 17/2/1393) اداره امور تعاونی ، طبق اساسنامه برعهده هیات مدیره ای مرکب از سه ، پنج یا هفت نفر عضو اصلی و دو ، سه یا چهار نفر عضو علی البدل است که از بین اعضا برای مدت سه سال انتخاب میشوند . انتخاب اعضای اصلی و علی البدل در یک نوبت به عمل می آید و دارندگان اکثریت نسبی آرا بعد از اعضای اصلی به ترتیب اعضای علی البدل محسوب میشوند . انتخاب بیش از دو دوره متوالی با انتخاب حداقل دو سوم اعضای حاضر در مجمع عمومی بلامانع است .
تبصره - 1 - ( اصلاحی 17/2/1393) هیات مدیره در اولین جلسه از میان خود یک نفر را به عنوان رییس هیات مدیره ، یک نفر را به عنوان نائب رییس و یک یا دو نفر را به عنوان منشی انتخاب میکند .
تبصره - 2 - ( اصلاحی 17/2/1393) در صورت استعفا ، فوت ، ممنوعیت قانونی و یا غیبت غیر موجه مکرر به نحوی که در اساسنامه تعیین میشود ، یکی از اعضای علی البدل به ترتیب آرا بیشتر برای بقیه مدت مقرر ، جانشین وی در هیات مدیره میگردد .
تبصره - 3 - ( اصلاحی 17/2/1393) اعضای هیات مدیره میتوانند با تصویب مجمع عمومی حقوق و مزایا دریافت نمایند . در صورتی که عضو هیات مدیره از محل دیگری حقوق میگیرد در تعاونی مربوط صرفا حق جلسه و پاداش دریافت میکند . حداقل و حداکثر حقوق و مزایای هیات مدیره و پاداش آنان و موارد استثنا به موجب دستورالعملی است که به تایید مجمع عمومی می رسد .
ماده - 37 - وظایف و اختیارات هیات مدیره به شرح زیر میباشد :
بند - 1 - دعوت مجمع عمومی ( عادی - فوق العاده ).
بند - 2 - اجرای اساسنامه و تصمیمات مجمع عمومی و سایر مقررات مربوط .
بند - 3 - نصب و عزل و قبول استعفای مدیرعامل و نظارت بر عملیات وی و پیشنهاد میزان حقوق مدیرعامل به مجمع عمومی .
بند - 4 - قبول درخواست عضویت و اخذ تصمیم نسبت به انتقال سهم اعضا به یکدیگر و دریافت استعفای هر یک از اعضا هیات مدیره .
بند - 5 - نظارت بر مخارج جاری تعاونی و رسیدگی به حساب ها و ارایه به بازرس یا بازرسان و تسلیم به موقع گزارش مالی و ترازنامه تعاونی به مجمع عمومی .
بند - 6 - تهیه و تنظیم طرح ها و برنامه ها و بودجه و سایر پیشنهادات و ارایه آن به مجمع عمومی جهت اتخاذ تصمیم .
بند - 7 - تعیین نماینده از بین اعضای تعاونی برای حضور در جلسات مجامع عمومی شرکت ها و اتحادیه هایی که تعاونی در آن ها مشارکت دارد .
بند - 8 - تهیه و تنظیم دستورالعمل های داخلی تعاونی و تقدیم آن به مجمع عمومی برای تصویب .
بند - 9 - تعیین نماینده و یا وکیل در دادگاه ها و مراجع قانونی و سایر سازمان ها با حق توکیل .
بند - 10 - تعیین و معرفی صاحبان امضای مجاز ( یک یا دو نفر از اعضا هیات مدیره باتفاق مدیرعامل ) برای قرارداد ها و اسناد تعهدآور تعاونی .
تبصره - 1 - هیات مدیره وظایف خود را به صورت جمعی انجام می دهد و هیچیک از اعضای هیات مدیره حق ندارد از اختیارات هیات ، منفردا استفاده کند مگر در موارد خاص که وکالت یا نمایندگی کتبی از طرف هیات مدیره داشته باشد . هیات مدیره میتواند قسمتی از اختیارات خود را با اکثریت سه چهارم آرا به مدیرعامل تفویض نماید .
ماده - 38 - ( اصلاحی 17/2/1393) اعضای هیات مدیره ، هیات رئیسه ، مدیرعامل و بازرسان باید واجد شرایط زیر باشند : ۱ ایمان و تعهد به اسلام ( در تعاونی های متشکل از اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی ، شرط وثاقت و امانت ) ۲ نداشتن منع قانونی و محجور نبودن ۳ عدم عضویت در گروه های محارب و عدم ارتکاب جرایم علیه امنیت کشور و عدم محکومیت به جعل اسناد ۴ عدم سابقه محکومیت به ارتشا ، اختلاس ، کلاهبرداری ، خیانت در امانت ، تدلیس ، تصرف غیر قانونی در اموال دولتی و ورشکستگی به تقصیر تبصره برای عضویت در هیات رئیسه اتاق های تعاون علاوه بر شرایط مذکور در این ماده ، داشتن حداقل سه سال سابقه عضویت در هیات مدیره یا مدیریت عامل ، دبیری ، دبیرکلی و بازرسی شرکت ها ، اتحادیه ها و اتاق ها در بخش تعاون الزامی است .
ماده - 39 - ( اصلاحی 17/2/1393) هیات مدیره مکلف است بلافاصله بعد از انتخاب ، برای اداره امور و اجرای تصمیمات مجمع عمومی و هیات مدیره ، فرد واجد شرایطی را از بین اعضای تعاونی و یا خارج از آن برای مدت سه سال به عنوان مدیرعامل انتخاب کند . نصب و عزل و قبول استعفای مدیرعامل و نظارت بر عملکرد و تعیین حدود اختیارات ، وظایف و میزان حقوق و مزایای وی برعهده هیات مدیره میباشد و انتخاب مجدد مدیرعامل بلامانع است .
بخش - 3 - بازرسی
ماده - 40 - مجمع عمومی ، بازرس یا بازرسانی را اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی و برای مدت یک سال مالی انتخاب میکند ، انتخاب مجدد آنان بلامانع است .
تبصره - 1 - در صورت فوت یا ممنوعیت قانونی و یا استعفای بازرس یا بازرسان اصلی ، هیات مدیره مکلف است ظرف ده روز بازرس یا بازرسان علی البدل را به ترتیب اولویت آرا برای بقیه مدت دعوت نماید .
تبصره - 2 - حق الزحمه و پاداش بازرس یا بازرسان با تصویب مجمع عمومی تعیین میگردد .
ماده - 41 - وظایف بازرس یا بازرسان تعاونی به شرح زیر است :
بند - 1 - نظارت مستمر بر انطباق نحوه اداره امور تعاونی و عملیات و معاملات انجام شده با اساسنامه و قوانین و مقررات و دستورالعمل های مربوطه .
بند - 2 - رسیدگی به حساب ها ، دفاتر ، اسناد ، صورت های مالی از قبیل ترازنامه و حساب های عملکرد و سود و زیان ، بودجه پیشنهادی و گزارشات هیات مدیره به مجمع عمومی .
بند - 3 - رسیدگی به شکایات اعضا و ارایه گزارش به مجمع عمومی و مراجع ذی ربط .
بند - 4 - تذکر کتبی تخلفات موجود در نحوه اداره امور تعاونی به هیات مدیره و مدیرعامل و تقاضای رفع نقص .
بند - 5 - نظارت بر انجام حسابرسی و رسیدگی به گزارش های حسابرسی و گزارش نتیجه رسیدگی به مجمع عمومی شرکت و مراجع ذی ربط .
تبصره - - - بازرس یا بازرسان حق دخالت مستقیم در اداره امور تعاونی را نداشته ولی میتوانند بدون حق رای در جلسات هیات مدیره شرکت کنند و نظرات خود را نسبت به مسائل جاری تعاونی اظهار دارند .
ماده - 42 - در صورتی که هر یک از بازرسان تشخیص دهند که هیات مدیره و یا مدیرعامل در انجام وظایف محوله مرتکب تخلفی شده و به تذکرات آنان ترتیب اثر نمی دهند مکلفند از هیات مدیره تقاضای برگزاری مجمع جهت رسیدگی به گزارش خود را بنمایند . تبصره - اگر هیات مدیره ظرف مدت یک ماه از تاریخ دریافت درخواست تشکیل مجمع عمومی فوق العاده توسط بازرس اقدام به دعوت و برگزاری آن ننماید بازرس میتواند با اطلاع وزارت تعاون نسبت به انتشار آگهی و تشکیل مجمع عمومی فوق العاده اقدام نماید .
فصل - هفتم - اتحادیه تعاونی
ماده - 43 - اتحادیه های تعاونی با عضویت شرکت ها و تعاونی هایی که موضوع فعالیت آن ها واحد است برای تامین تمام و یا قسمتی از مقاصد زیر تشکیل میگردد :
بند - 1 - ارایه خدمات آموزشی و فرهنگی و تبلیغاتی مربوط به امور تعاون به تعاونی های عضو و بالا بردن سطح علمی و فنی و تخصصی و اطلاعات موردنیاز اعضا آن ها و گسترش تعلیمات تعاونی .
بند - 2 - ارایه خدمات تحقیقاتی و مطالعاتی پیرامون موضوعات موردنیاز تعاونی های عضو و کمک به جمع آوری آمار و اطلاعات و گزارشات اقتصادی و اجتماعی به آنان و وزارت تعاون .
بند - 3 - کمک به سازماندهی و حسن اداره امور و هماهنگی و حفاظت و توسعه تعاونی های موضوع فعالیت خود .
بند - 4 - کمک به برقراری ارتباط و همکاری متقابل بین تعاونی ها و بین آن ها و مردم و دولت و سایر ارتباطات داخلی و خارجی .
بند - 5 - ارایه خدمات اداری ، مالی ، حسابداری ، حسابرسی ، بازرسی ، تجاری ، اعتباری ، تشکیل صندوق های قرض الحسنه و سایر فعالیت های اقتصادی موردنیاز تعاونی های عضو .
بند - 6 - تامین نیاز های مشترک و بازاریابی و خرید و فروش و صادرات و واردات تعاونی های عضو .
بند - 7 - ارایه خدمات فنی ، تخصصی ، حقوقی ، قبول وکالت اعضا در کلیه امور موردنیاز آنان ، خدمات مشاوره ای و راهنمایی و سایر تسهیلات موردنیاز تعاونی ها .
بند - 8 - نظارت بر التزام تعاونی های موضوع فعالیت خود به رعایت قوانین و مقررات مربوط و معرفی متخلفین به مراجع قانونی ذی ربط .
بند - 9 - حل اختلاف و داوری در محدوده امور مربوط به تعاونی ها به صورت کدخدا منشی و صلح اعضا تعاونی ها .
تبصره - 1 - عضویت در اتحادیه تعاونی اختیاری است و تعاونی هایی که عضو اتحادیه نباشند از حقوق قانونی محروم نخواهند بود .
تبصره - 2 - برای هر موضوع فعالیت تعاونی در هر شهرستان فقط یک اتحادیه تشکیل میگردد .
ماده - 44 - سرمایه اتحادیه های تعاونی از محل پرداخت سهم تعاونی های عضو ( به تناسب تعداد اعضا تعاونی و میزان استفاده از خدمات اتحادیه ) تامین میشود و افزایش سرمایه اتحادیه از طریق افزایش سهم آنان و پرداخت حق عضویت و سایر دریافت ها تامین میگردد و هرگونه تصمیم درباره سرمایه یا افزایش یا کاهش آن با تصویب دو سوم اعضای مجمع عمومی اتحادیه خواهد بود .
ماده - 45 - هر اتحادیه تعاونی دارای ارکان زیر است :
بند - 1 - مجمع عمومی
بند - 2 - هیات مدیره
بند - 3 - هیات بازرسی
ماده - 46 - مجمع عمومی اتحادیه های تعاونی از نمایندگان تعاونی های عضو تشکیل میشود و هر تعاونی دارای یک رای میباشد . سایر مقررات مربوط به مجمع عمومی به همان ترتیبی است که در بخش اول فصل ششم آمده است .
تبصره - - - در مواردی که تعداد اعضای تعاونی عضو اتحادیه و حجم معاملات آن ها با اتحادیه نزدیک به هم نباشد تعداد نمایندگان هر تعاونی به نسبت تعداد اعضای آن ها و با ترکیبی از اعضا و حجم معاملاتی که با اتحادیه داشته اند مطابق دستورالعملی که توسط وزارت تعاون ابلاغ میگردد خواهد بود .
ماده - 47 - اعضا هیات مدیره اتحادیه های تعاونی به پیشنهاد تعاونی های عضو و تصویب مجمع عمومی انتخاب میشوند و به هر حال از هر تعاونی بیش از یک نفر عضو در هیات مدیره نخواهد بود .
ماده - 48 - ( اصلاحی 17/2/1393) ضوابط و مقررات این قانون درباره انتخابات ، وظایف و اختیارات هیات مدیره و مدیرعامل ، در مورد اتحادیه های تعاونی نیز اجرا میشود .
ماده - 49 - مدیرعامل با تصویب اکثریت دو سوم اعضای هیات مدیره برای مدت سه سال انتخاب میگردد و انتخاب مجدد وی تا دو دوره متوالی بلامانع است . مدیرعامل کلیه اختیارات اجرایی اتحادیه را طبق اساسنامه در اجرای قوانین و مقررات مربوط و مصوبات مجمع عمومی و هیات مدیره و اداره امور اتحادیه تعاونی و سایر وظایف و اختیاراتی که به عهده ارکان اتحادیه تعاونی نباشد ، دارا است .
ماده - 50 - هیات بازرسی مامور حسابرسی و بازرسی اتحادیه تعاونی است . اعضای این هیات به وسیله مجمع عمومی اتحادیه تعیین میگردند . گزارشات هیات بازرسی باید به تصویب اکثریت مطلق اعضای هیات برسد . وظایف و اختیارات و سایر مقررات مربوط به بخش سوم فصل ششم در مورد هیات بازرسی نیز مجری است .
تبصره - 1 - هیات بازرسی اتحادیه ها میتوانند بنا به تقاضای مجمع عمومی تعاونی های عضو و تصویب مجمع عمومی اتحادیه وظایف بازرسی تعاونی های عضو را نیز انجام دهد .
فصل - هشتم - تشکیل و ثبت تعاونی ها
ماده - 51 - شرکت ها و اتحادیه های تعاونی با رعایت این قانون پس از تهیه طرح و تصویب آن به کیفیتی که در آیین نامه اجرایی مشخص خواهد شد باید مدارک زیر را برای تشکیل و ثبت ارایه دهند :
بند - 1 - صورتجلسه تشکیل مجمع موسس و اولین مجمع عمومی و اسامی اعضا و هیات مدیره منتخب و بازرسان .
بند - 2 - اساسنامه مصوب مجمع عمومی .
بند - 3 - درخواست کتبی ثبت .
بند - 4 - طرح پیشنهادی و ارایه مجوز وزارت تعاون .
بند - 5 - رسید پرداخت مقدر لازم التادیه سرمایه .
بند - 6 - مدارک دعوت موضوع بند 2 ماده 32.
تبصره - 1 - اولین هیات مدیره پس از اعلام قبولی مکلفند با انجام تشریفات مقرر نسبت به ثبت تعاونی اقدام نمایند .
ماده - 52 - اداره ثبت شرکت ها موظف است پس از دریافت اسناد و مدارک لازم اقدام به ثبت تعاونی ها نماید .
فصل - نهم - ادغام ، انحلال و تصفیه
بخش - 1 - ادغام
ماده - 53 - شرکت های تعاونی میتوانند در صورت تصویب مجامع عمومی فوق العاده و طبق مقررات آیین نامه اجرایی این قانون با یکدیگر ادغام شوند .
تبصره - 1 - صورتجلسات مجامع عمومی فوق العاده تعاونی های ادغام شده منظم به مدارک مربوط باید حداکثر ظرف مدت دو هفته برای ثبت به اداره ثبت شرکت ها تسلیم شده و خلاصه تصمیمات به اطلاع کلیه اعضا و بستانکاران برسد .
بخش - 2 - انحلال و تصفیه
ماده - 54 - شرکت ها و اتحادیه های تعاونی در موارد زیر منحل میشوند :
بند - 1 - تصمیم مجمع عمومی فوق العاده .
بند - 2 - کاهش تعداد اعضا از حد نصاب مقرر در صورتی که حداکثر ظرف مدت 3 ماه تعداد اعضا به نصاب مقرر نرسیده باشد .
بند - 3 - انقضای مدت تعیین شده در اساسنامه مربوط در صورتی که در اساسنامه مدت تعیین شده باشد و مجمع عمومی مدت را تمدید نکرده باشد .
بند - 4 - توقف فعالیت بیش از یک سال بدون عذر موجه .
بند - 5 - عدم رعایت قوانین و مقررات مربوط پس از 3 بار اخطار کتبی در سال به وسیله وزارت تعاون برطبق آیین نامه مربوط .
بند - 6 - ورشکستگی طبق قوانین مربوط .
تبصره - 1 - پس از اعلام انحلال و ثبت بلافاصله آن در اداره ثبت محل ، تصفیه طبق قانون تجارت صورت میگیرد .
تبصره - 2 - در بند های دوم و چهارم و پنجم وزارت تعاون بلافاصله طبق آیین نامه مربوط انحلال تعاونی را به اداره ثبت محل اعلام مینماید .
تبصره - 3 - اعلام نظر وزارت تعاون در مورد بند های 4 و 5 در دادگاه صالح قابل شکایت و رسیدگی میباشد .
تبصره - 4 - کلیه اموالی که از منابع عمومی دولتی در اختیار تعاونی قرار گرفته با انحلال آن باید مسترد شود .
ماده - 55 - در صورتی که مجمع عمومی فوق العاده یا وزارت تعاون رای به انحلال تعاونی بدهد ، ظرف یک ماه سه نفر جهت تصفیه امور تعاون انتخاب و به اداره ثبت محل معرفی خواهند شد تا برطبق قانون و آیین نامه مربوط نسبت به تصفیه امور تعاونی اقدام نمایند .
ماده - 56 - در صورتی که هر تعاونی منحل گردد ، قبل از انحلال باید به تعهداتی که در برابر اخذ سرمایه و اموال و امتیازات از منابع عمومی و دولتی و بانک ها و شهرداری سپرده است عمل نماید .
فصل - دهم - اتاق تعاون
ماده - 57 - ( اصلاحی 17/2/1393) به منظور تامین مقاصد زیر اتاق های تعاون شهرستان ، استان و ایران تشکیل میگردد : ۱ انجام کلیه وظایف و اختیارات و مسئولیت های اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با بخش تعاونی ۲ مشارکت در برنامه ریزی برای توسعه بخش تعاونی در راستای پیشرفت اقتصادی و اجتماعی کشور ۳ ارایه خدمات فرهنگی و ترویج و آموزش تعاون جهت اعضا و تقویت اصول و ارزش های تعاونی و انتشار کتب و نشریات مورد لزوم ۴ همکاری با وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در جهت توسعه بخش تعاونی و فعالیت های مرتبط ۵ برقراری ارتباط و پیوند بین تعاونی ها و ایجاد هماهنگی و همکاری بین آن ها ۶ برقراری ارتباط و پیوند بین بخش تعاونی ایران و فعالان اقتصادی در سایر بخش های اقتصادی کشور و تعاونی ها و فعالان اقتصادی در سایر کشور ها ۷ کمک به توانمندسازی تعاونی ها و راهنمایی آن ها در امور فنی ، حقوقی ، مالی ، اداری و بازرگانی ۸ فراهم آوردن شرایط لازم برای صدور محصولات تعاونی ها و تامین نیازمندی های آن ها ۹ برگزاری نمایشگاه های داخلی و خارجی و ایجاد مراکز تجاری در کشور های هدف ۱۰ نمایندگی غیر دولتی بخش تعاونی ایران در اتحادیه بین المللی تعاون و کلیه مجامع ، شورا ها و سازمان های داخلی و بین المللی ۱۱ ساماندهی و کمک به توسعه مشارکت مردمی در تعاونی ها و تشویق و ترغیب سرمایه گذاران داخلی و خارجی جهت سرمایه گذاری در بخش تعاونی ۱۲ ارایه نظر مشورتی به قوای سه گانه و سایر مراجع راجع به لوایح ، طرح ها ، تصویبنامه ها و بخش های مرتبط با امور و فعالیت تعاونی ها ۱۳ انجام تحقیقات و پژوهش های کاربردی درباره نحوه فعالیت انواع تعاونی ها ۱۴ داوری در امور حرفه ای بین اشخاص حقوقی بخش تعاونی با یکدیگر و یا با سایر اشخاص حقیقی و حقوقی و نیز بین هر شخص حقوقی بخش تعاونی با اعضایش از طریق مرکز داوری اتاق ۱۵ ایجاد و اداره مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی به منظور انجام وظایف و فعالیت های اتاق ۱۶ صدور کارت عضویت و کارت بازرگانی برای اشخاص حقوقی بخش تعاونی با رعایت مقررات مربوط تبصره ۱ مفاد بند های (۶) و (۱۰) نافی حضور تعاونی های روستایی و کشاورزی ، تولیدی روستایی ، سهامی زراعی و اتحادیه های آن ها در مجامع ، شورا ها و سازمان های داخلی و بین المللی مرتبط و همچنین حل اختلاف و داوری فی ما بین آن ها مطابق مقررات موجود نیست . تبصره ۲ نحوه تشکیل و فعالیت اتاق های تعاون استان و شهرستان براساس آیین نامه ای است که به تصویب مجمع عمومی نمایندگان اتاق تعاون ایران می رسد . تبصره ۳ وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی ، صنعت ، معدن و تجارت ، جهاد کشاورزی و تعاون ، کار و رفاه اجتماعی و سایر دستگاه های اجرایی ذی ربط موظفند همکاری های لازم را جهت صادرات کالا و خدمات تعاونی ها به عمل آورند . تبصره ۴ صدور کارت بازرگانی برای اشخاص حقوقی بخش تعاونی فقط از طریق اتاق تعاون امکانپذیر است . تبصره ۵ اتخاذ تصمیم در مورد ثبت شعب اتاق در کشور های خارجی با تایید وزارت امور خارجه امکانپذیر است . تبصره ۶ نحوه تشکیل و فعالیت مرکز داوری اتاق تعاون براساس آیین نامه ای است که به تصویب مجمع عمومی اتاق تعاون ایران می رسد . ارجاع به داوری اتاق تعاون باید در اساسنامه همه اشخاص حقوقی تعاونی درج شود .
ماده - 58 - ارکان هر اتاق تعاون عبارت است از :
بند - 1 - مجمع نمایندگان .
بند - 2 - ( اصلاحی 17/2/1393) هیات رییسه .
بند - 3 - هیات بازرسی .
ماده - 59 - مجمع نمایندگان اتاق تعاون شهرستان متشکل از نمایندگان اتحادیه ها و نیز نمایندگان تعاونی های با فعالیت مشابه فاقد اتحادیه با حوزه عمل آن شهرستان و مجمع نمایندگان اتاق تعاون استان متشکل از رؤسای هیات مدیره اتاق های تعاونی شهرستان های استان و نمایندگان اتحادیه های شهرستان های فاقد اتاق تعاون و نمایندگان اتحادیه های با حوزه عمل استان و مجمع نمایندگان اتاق تعاون مرکزی متشکل از رؤسای اتاق های تعاون استان ها و نمایندگان اتحادیه های استانی فاقد اتاق تعاون استان و نمایندگان اتحادیه های سراسری میباشد که برای مدت سه سال انتخاب میگردند . تبصره 1 - وظایف مجمع نمایندگان عبارت است از : الف - بررسی پیشنهاد های مربوط به اساسنامه و آیین نامه های اتاق و تایید آن جهت تصویب نهایی وزیر تعاون . ب - تعیین هیات مدیره اتاق تعاون . ج - تعیین دو نفر بازرس جهت عضویت در هیات بازرسی . د - تصویب برنامه و بودجه سالانه به پیشنهاد هیات مدیره . ه - رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد ترازنامه و سایر گزارش های هیات مدیره پس از اظهارنظر هیات بازرسی . و - رسیدگی به گزارش های هیات بازرسی . تبصره 2 - تعداد آرای نمایندگان عضو در مجامع نمایندگان اتاق تعاون شهرستان ، اتاق تعاون استان و اتاق تعاون مرکزی متناسب با تعداد اعضای تعاونی ها و تعاونی های عضو اتحادیه ها و اتاق های تعاون توسط وزارت تعاون تعیین میگردد .
تبصره - 2 - ( اصلاحی 17/2/1393) مجمع نمایندگان اتاق تعاون حسب مورد در استان ها ، شهرستان ها و مرکز و با حضور نمایندگان اتاق های تعاون و اتحادیه ها تشکیل میشود و هر نماینده با کارت عضویت معتبر دارای یک رای است .
ماده - 60 - ( اصلاحی 17/2/1393) هیات رییسه اطاق های تعاون متشکل از (3) تا (7) نفر عضو اصلی و دو نفر عضو علی البدل از میان اعضا تعاونی ها میباشند که حتی الامکان از تعاونی های کشاورزی و روستایی و عشایری ، صنعتی ، معدنی ، عمران شهری و روستائی و توزیع خواهند بود و برای مدت سه سال از طرف مجمع نمایندگان انتخاب میشوند .
تبصره - - - ( الحاقی 17/2/1393) در ترکیب هفت نفره اتاق تعاون مرکزی ، حتی المقدور از انواع شرکت های تعاونی نظیر شرکت های تعاونی تولیدی و چندمنظوره ، خدماتی و تامین نیاز مشاغل تولیدی و خدماتی ، مسکن ، اعتبار ، مصرف ، مرزنشینان ، تعاونی های سهامی عام و فراگیر و سهام عدالت انتخاب میگردند .
ماده - 61 - ( اصلاحی 17/2/1393) وظایف هیات رییسه عبارت است از :
بند - 1 - فعالیت لازم جهت تامین مقاصد اطاق تعاون برطبق اساسنامه و آیین نامه های مربوط .
بند - 2 - اداره کلیه امور مربوط به اتاق تعاون و انجام کلیه مکاتبات و ارتباطات و عملیات مالی موردنیاز اطاق طبق آیین نامه های داخلی آن .
بند - 3 - اجرای تصمیمات مجمع نمایندگان .
بند - 4 - ارایه گزارش ها و پیشنهاد های لازم به مجمع نمایندگان .
بند - 5 - انتخاب رییس هیات مدیره از بین خود .
تبصره - 6 - ( اصلاحی 17/2/1393) مسئولیت کلیه امور اجرایی اتاق برعهده رییس اتاق است که ریاست هیات رییسه اتاق را هم برعهده دارد و جهت هماهنگی امور و پیگیری مصوبات ، فردی را به عنوان دبیرکل در اتاق تعاون ایران و دبیر در اتاق های شهرستان و استان با تصویب هیات رییسه انتخاب مینماید .
ماده - 62 - ( اصلاحی 17/2/1393) هیات رییسه اطاق تعاون هر استان موظف به ایجاد ارتباط و هماهنگی و همکاری بین اطاق های شهرستان های مربوط به خود است و آن ها نیز موظف به همکاری هستند . همچنین هیات رییسه اتاق تعاون مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف به ایجاد ارتباط و هماهنگی و همکاری بین اتاق های استان ها میباشد و آن ها نیز موظف به همکاری هستند .
ماده - 63 - هیات بازرسی متشکل از سه عضو میباشد که دو نفر آن ها به وسیله مجمع عمومی نمایندگان و یک نفر دیگر به وسیله وزارت تعاون تعیین میگردند و وظایف آن ها عبارت است از :
بند - الف - نظارت و بازرسی مستمر از نظر رعایت اساسنامه و آیین نامه های اطاق تعاون و قوانین و مقررات مربوط .
بند - ب - رسیدگی به حساب ها ، دفاتر ، اسناد ، صورت های مالی از قبیل ترازنامه و عملکرد مالی و گزارش به مجمع نمایندگان و وزارت تعاون .
بند - ج - بررسی شکایات و تخلفات مربوط به اطاق تعاون و گزارش به مراجع ذی ربط .
بند - د - ارایه گزارش های سالانه و نوبتی به مجمع نمایندگان و وزارت تعاون از نظر وضعیت فعالیت های اطاق تعاون و رعایت قوانین و مقررات و اظهارنظر در مورد گزارش های هیات مدیره .
تبصره - 1 - ( اصلاحی 17/2/1393) هیات رییسه مکلف است اسناد و مدارک مورد درخواست هیات بازرسی را در اختیار آنان قرار دهد .
ماده - 64 - منابع مالی اطاق های تعاون عبارت است از :
بند - 1 - دریافت حق عضویت در اطاق تعاون از اعضا .
بند - 2 - دریافت کمک های دولتی و مردمی و شورا ها و هدایا .
بند - 3 - دریافت حق مشاوره ، کارشناسی ، داوری در محدوده امور مربوط به تعاونی ها به صورت کدخدا منشی و سایر خدماتی که در اختیار تعاونی ها و اتحادیه ها قرار می دهد .
فصل - یازدهم - وزارت تعاون
ماده - 65 - به منظور اعمال نظارت دولت در اجرای قوانین و مقررات مربوط به بخش تعاونی و حمایت و پشتیبانی از این بخش ، وزارت تعاون تشکیل میگردد .
تبصره - 1 - سازمان های تعاون روستایی ، مرکزی تعاون کشور ، مرکزی تعاونی های معدنی ، مراکز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی و سایر دفاتر ، سازمان ها و اداراتی که در رابطه با بخش تعاونی در وزارتخانه ها و سازمان های مختلف فعالیت می نمایند منحل شده و کلیه وظایف ، اختیارات ، اموال ، دارایی ها ، اعتبارات ، بودجه ، پرسنل و سایر امکاناتی که در اختیار دارند به وزارت تعاون منتقل میشود و این وزارت با استفاده از بودجه و امکانات موجود آن ها تشکیل میگردد . تشکیلات و پست های سازمانی وزارت تعاون که از تعداد پست های دستگاه های منحله تجاوز نخواهد کرد به پیشنهاد وزیر تعاون و تایید سازمان امور اداری و استخدامی کشور ظرف مدت شش ماه ( که در این مدت تشکیلات منحله کماکان به وظایف خود عمل میکنند ) تعیین خواهد شد .
تبصره - 2 - صندوق تعاون جهت فعالیت های اعتباری بخش تعاونی با کلیه دارایی ها و تعهدات خود از وزارت کار و امور اجتماعی منتزع و به وزارت تعاون الحاق و وظایف و اختیارات مجمع عمومی آن به وزیر تعاون منتقل میگردد . تغییر در اساسنامه آن به پیشنهاد وزیر تعاون و تصویب هیات وزیران خواهد بود .
ماده - 66 - وظایف و اختیارات وزارت تعاون عبارت است از :
بند - 1 - اجرای آن قسمت از قانون و مقررات در رابطه با بخش تعاونی که مربوط به دولت میشود و نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات بخش تعاونی .
بند - 2 - تهیه لوایح قانونی و آیین نامه های این قانون و اساسنامه ها و آیین نامه های تعاونی ها مطابق این قانون .
بند - 3 - جلب و هماهنگی حمایت ها و کمک ها و تسهیلات و امکانات دولتی و عمومی جهت بخش تعاونی با همکاری دستگاه های اجرایی ذی ربط .
بند - 4 - تشویق و کمک و همکاری در تاسیس و گسترش تعاونی ها با جلب همکاری و مشارکت عموم مردم و شورا های اسلامی کشوری .
بند - 5 - ایجاد زمینه های همکاری و هماهنگی و تعاون بین تعاونی ها و همچنین بین اتحادیه های تعاونی یا بین بخش تعاونی و سایر بخش های اقتصادی .
بند - 6 - کمک به فعالیت های تبلیغاتی ، آموزشی ، فرهنگی ، فنی ، علمی ، تحقیقاتی و صنعتی لازم برای بخش تعاونی با همکاری اتحادیه های تعاونی .
بند - 7 - کمک به شرکت ها ، اتحادیه های تعاونی در ارایه خدمات حقوقی ، مالی ، حسابداری و حسابرسی و دیگر خدمات موردنیاز .
بند - 8 - شرکت در مجامع بین المللی تعاون به عنوان نماینده دولت جمهوری اسلامی ایران .
بند - 9 - انجام معاملات لازم و ارایه خدمات موردنیاز بخش تعاونی .
بند - 10 - اجرای برنامه های ترویج و آموزش تعاون برای تفهیم و تعمیم روش ها و برنامه های مختلف تعاونی و انتشار کتب و نشریات مورد لزوم تعاونی .
بند - 11 - راهنمایی مسئولان تعاونی ها در امور حقوقی ، مالی ، اداری و هدایت آن ها در جهت استفاده از روش ها و سیستم های بهتر .
بند - 12 - انجام تحقیقات آماری و اطلاعاتی و مطالعه درباره فعالیت تعاونی ها در زمینه شناخت نارسایی ها و نیاز های آن ها و همچنین توانایی ها و امکانات آن ها به منظور استفاده در برنامه ریزی های مربوط .
بند - 13 - ایجاد هماهنگی در اعمال کمک های فنی و اداری و مالی و غیره توسط دستگاه های ذی ربط در موارد لازم به منظور اداره صحیح تعاونی ها .
بند - 14 - ایجاد تسهیلات لازم جهت توسعه فعالیت تعاونی ها در امور تولیدی .
بند - 15 - فراهم آوردن موجبات صدور تولیدات تعاونی ها .
بند - 16 - تهیه و تنظیم طرح های اساسی به منظور فراهم آوردن موجبات تحقق اهداف مندرج در اصول 43 و 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران .
بند - 17 - حسابرسی از تعاونی ها در صورت تقاضا و شکایت های اعضا در حدود امکانات .
بند - 18 - جلوگیری از فعالیت اشخاص حقیقی یا حقوقی که به هر نحو از نام یا عنوان تعاونی سوءاستفاده میکنند .
بند - 19 - فراهم آوردن تسهیلات لازم در جهت دستیابی تعاونی ها به مواد اولیه و وسایل و کالا های موردنیاز .
بند - 20 - سیاستگذاری ، تعیین خط مشی و برنامه ریزی در حدود مقررات و اختیارات برای توسعه و رشد بخش تعاون .
بند - 21 - فراهم آوردن تسهیلات لازم برای تهیه طرح ، ایجاد ، توسعه ، بازسازی ، نوسازی واحد های تعاونی و نظارت بر امور آن ها .
بند - 22 - تامین شرایط و فراهم آوردن امکانات برای سرمایه گذاری بخش تعاونی جهت ایجاد تعاونی ها با اولویت تعاونی های تولید .
بند - 23 - تنظیم برنامه و تعیین نحوه کمک های اعتباری در حدود مقررات و اختیارات از طریق بانک ها و موسسات اعتباری و کمک های دولتی به تعاونی ها .
تبصره - 1 - شورای پول و اعتبار موظف است همه ساله براساس درخواست وزارت تعاون با رعایت سیاست های پولی و مالی دولت نسبت به اعطای وام و کمک های لازم به تعاونی ها اقدام نماید .
بند - 24 - مشارکت ، ایجاد ، توسعه و بهره برداری و سرمایه گذاری در تعاونی ها و نیز انتقال یا واگذاری و فروش سهام دولت در واحد های تولیدی و توزیعی به بخش تعاونی ضمن رعایت مفاد تبصره ماده 17 این قانون .
بند - 25 - عضویت در شورای اقتصاد ، شورای عالی صنایع ، شورای پول و اعتبار ، مجمع عمومی بانک ها ، شورای عالی معادن و کمیسیون های مربوط به صادرات و واردات کشور و سایر مجامع با نظر هیات دولت .
بند - 26 - مشارکت در تهیه و تدوین مقررات صادرات و واردات کشور .
بند - 27 - همکاری با موسسات علمی ، فنی و اقتصادی بین المللی و قبول عضویت و شرکت در سازمان ها ، شورا ها و مجامع بین المللی مربوط به امور تعاونی .
بند - 28 - صدور مجوز موضوع بند 4 ماده 51.
بند - 29 - سلب مزایا از تعاونی هایی که برخلاف قانون و مقررات بخش تعاونی عمل نموده و یا برخلاف اساسنامه مصوب اقداماتی کرده باشند .
ماده - 67 - آیین نامه اجرایی این قانون ظرف مدت شش ماه توسط وزارت تعاون تهیه و به تصویب هیات دولت خواهد رسید .
ماده - 68 - ( اصلاحی 17/2/1393) به منظور نظارت بر انتخابات تعاونی ها و اتاق های تعاون ، انجمن مرکزی نظارت با عضویت پنج نفر متشکل از یک نفر از وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی ، یک نفر به انتخاب هیات رئیسه اتاق تعاون ایران و سه نفر از اتحادیه ها به انتخاب مجمع عمومی اتاق تعاون ایران به طوریکه از هر اتحادیه بیش از یک نفر انتخاب نشود تشکیل میشود . هیات رئیسه انجمن توسط اعضای انجمن تعیین میگردد . انجمن مرکزی نظارت ، مرجع بررسی و احراز شرایط داوطلبان فقط براساس ماده (۳۸) این قانون و رسیدگی به شکایات و اعلام نظر درباره انطباق برگزاری مجمع نمایندگان اتاق تعاون ایران با قانون و مقررات موضوعه است . انجمن مرکزی نظارت ، برای بررسی احراز شرایط داوطلبان و رسیدگی به شکایات مربوط به کلیه مراحل انتخابات شرکت ها و اتحادیه های تعاونی و اتاق تعاون شهرستان و استان ، کمیسیون هایی را در سطح شهرستان ، استان و کشور تعیین میکند . تبصره دستورالعمل نحوه تعیین اعضای کمیسیون ها و چگونگی تشکیل جلسات و تعیین تعاونی های مشمول این ماده در نخستین جلسه انجمن مرکزی نظارت تهیه و تصویب میشود .
تبصره - 1 - آیین نامه اجرایی این ماده به پیشنهاد وزارت تعاون به تصویب هیات وزیران خواهد رسید .
فصل - دوازدهم - سایر مقررات
ماده - 69 - کلیه شرکت ها و اتحادیه های تعاونی موظفند حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از تصویب این قانون اساسنامه خود را با این قانون تطبیق دهند و پس از تایید وزارت تعاون تغییرات اساسنامه خود را به عنوان تعاونی به ثبت برسانند در غیر اینصورت از مزایای مربوط به بخش تعاونی و این قانون برخوردار نمی باشند .
ماده - 70 - ردیف ها و اعتبارات ریالی و ارزی مربوط به دستگاه های منحله مذکور در تبصره 1 ماده 65 از قوانین و مقررات موجود حذف و تحت عنوان ردیف های مستقل به وزارت تعاون منتقل میگردد . سازمان برنامه و بودجه و کمیته تخصیص ارز موظفند پس از تشکیل وزارت تعاون حداکثر ظرف مدت یک ماه اعتبارات مربوط به دستگاه های مذکور و آن قسمت از اعتبارات سایر دستگاه های اجرایی که در رابطه با فعالیت بخش تعاونی بوده است را تفکیک و به وزارت تعاون انتقال دهند .
ماده - 71 - ( الحاقی 17/2/1393) به منظور توسعه و ترویج و نهادینه سازی فرهنگ تعاون اقدامات زیر با هماهنگی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی صورت میگیرد : ۱ وزارت آموزش و پرورش موظف است مفاهیم اقتصاد تعاونی را در کتب درسی و برنامه تحصیلی دانش آموزان منظور نموده و زمینه مشارکت آن ها را در تشکل های دانش آموزی مربوط فراهم نماید . ۲ وزارتخانه های علوم ، تحقیقات و فناوری و بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی موظفند نسبت به توسعه گرایش ها ، رشته ها و گروه های علمی مرتبط با تعاونی اقدام نمایند . ۳ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلفند برنامه های ترویج فرهنگ تعاون در جامعه و آموزش متقاضیان تشکیل تعاونی و ارتقای مهارت انسانی را تهیه و اجرا کنند .
ماده - 72 - ( الحاقی 17/2/1393) وزارت جهاد کشاورزی موظف است ضمن پیش بینی تمهیدات مناسب برای تسهیل در دسترسی تعاونی ها به زمین ، با برنامه ریزی جامع ، حمایت لازم از تشکیل و فعالیت کلیه تعاونی های زیرمجموعه بخش کشاورزی و تعاونی های توسعه روستایی و کشت و صنعت در مقیاس بزرگ را در قالب تعاونی های فراگیر ملی یا متعارف به عمل آورد و جهت دسترسی تعاونی ها به بازار های نهائی ، حذف واسطه های غیر ضروری با وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی همکاری لازم را بنماید . تبصره ۱ وزارتخانه های راه و شهرسازی و صنعت ، معدن و تجارت و شهرداری ها موظفند با وزارت جهاد کشاورزی و وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی همکاری لازم را به عمل آورند . تبصره ۲ وزارتخانه های تعاون ، کار و رفاه اجتماعی و جهاد کشاورزی موظفند ضمن حمایت یکسان از تعاونی های تحت پوشش در بخش کشاورزی ، طی سه ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون ، با پیشنهاد وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی و هماهنگی با وزارت جهاد کشاورزی ، آیین نامه این ماده را مشتمل بر تفکیک وظایف و اختیارات حاکمیتی و نظارتی در حوزه تعاونی های مشترک بخش کشاورزی به تصویب هیات وزیران برسانند .
ماده - 73 - ( الحاقی 17/2/1393) وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی ، وظایف حاکمیتی و اتاق تعاون ایران و دیگر تشکل های تعاونی وظایف تصدی گری بخش تعاونی را برعهده دارند . هرگونه دخالت در امور اجرایی ، مدیریتی ، مجامع و انتخابات اتاق های تعاون ممنوع است . مفاد این ماده نافی وظایف قانونی نظارتی وزارت مذکور نیست .
ماده - 74 - ( الحاقی 17/2/1393) عضویت و انتصاب کارکنان شاغل قوای سه گانه ، قضات و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در هیات رییسه و هیات بازرسی اتاق تعاون و یا به عنوان رییس اتاق تعاون ایران ، استان و شهرستان ممنوع است . تبصره عضویت کارکنان دولت تنها در هیات رییسه اتاق های تعاون ، فقط به نمایندگی از تعاونی های مصرف ، مسکن و اعتبار کارمندی مجاز است .
ماده - 75 - ( الحاقی 17/2/1393) وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است زمینه دسترسی به ابزار های جدید تامین مالی و خرید و فروش سهام تعاونی های قابل عرضه به عموم مردم را در بازار سرمایه فراهم کرده و در راستای اجرای ماده (۱۹) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی در خصوص نحوه واگذاری شرکت ها و بنگاه های دولتی ، واگذاری به تعاونی ها را تسهیل نماید . وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است ظرف مدت شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون با همکاری وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی و اتاق تعاون مرکزی آیین نامه اجرایی این ماده را تهیه و برای تصویب هیات وزیران ارایه کند .
ماده - 76 - ( الحاقی 17/2/1393) تعاونی ها موظفند اساسنامه خود را ظرف سه ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون با این قانون تطبیق داده و تغییرات اساسنامه خود را به عنوان تعاونی به ثبت برسانند در غیر اینصورت تعاونی شناخته نمی شوند و نمیتوانند از مزایای شرکت های تعاونی استفاده کنند .
ماده - 77 - کلیه قوانین و مقررات مغایر این قانون ملغی است . قانون فوق مشتمل بر هفتاد و یک ماده و پنجاه تبصره در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ سیزدهم شهریور ماه یک هزار و سیصد و هفتاد مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 24/6/1370 به تایید شورای نگهبان رسیده است . رییس مجلس شورای اسلامی - مهدی کروبی