وب سایت حقوقی ماتیکان

قانون تعیین تکلیف وضعیت ثبتی اراضی و ساختمانهای فاقد سند رسمی


آیین نامه اجرایی قانون تعیین تکلیف وضعیت ثبتی اراضی و ساختمان های فاقد سند رسمی

ماده - 1 - در این آیین نامه عبارات و اصطلاحات زیر در معانی مشروحه ذیل بکار میرود :

بند - 1 - قانون : قانون تعیین تکلیف وضعیت ثبتی اراضی و ساختمان های فاقد سند رسمی مصوب 20/9/1390 مجلس شورای اسلامی .
بند - 2 - آیین نامه : آیین نامه اجرایی قانون مذکور .
بند - 3 - هیات : هیات یا هیات های حل اختلاف موضوع ماده یک قانون .
بند - 4 - کارشناس : نماینده و نقشه بردار و کارشناس ثبتی که به موجب ابلاغ مدیرکل ثبت استان به عنوان کارشناس تعیین میگردد .
بند - 5 - دبیر هیات : کارمندی که به موجب ابلاغ مدیرکل ثبت استان به عنوان دبیر هیات تعیین میگردد .
بند - 6 - واحد ثبتی : اداره ثبت اسناد و املاک شهرستان
بند - 7 - دستگاه صاحب زمین : موسسات و نهاد های عمومی غیر دولتی که مالک یا متولی ملک میباشد .
بند - 8 - ملک جاری : ملکی که اظهارنامه ثبتی برای آن تنظیم گردیده اما تاکنون در دفتر املاک ثبت نشده است .
بند - 9 - بانک اطلاعات : بانک حاوی اطلاعات املاک در زمینه اقدامات انجام شده توسط هیات و دبیرخانه موضوع این قانون .
بند - 10 - هیات نظارت : هیات موضوع ماده 6 قانون اصلاح ثبت اسناد و املاک ، مصوب 18/10/1351.

ماده - 2 - مدیرکل ثبت اسناد و املاک استان موظف است ضمن ایجاد دبیرخانه و تعیین دبیر و نیروی انسانی و ملزومات موردنیاز دبیرخانه ، مقدمات پذیرش تقاضا ها و تشکیل جلسات هیات ها را فراهم نماید . دبیر هیات توسط مدیرکل ثبت استان از بین کارکنان رسمی و متعهد و متخصص به امور ثبتی و رایانه انتخاب میگردد .
ماده - 3 - در هر واحد ثبتی یک دبیرخانه تشکیل میشود و به تعداد موردنیاز نیروی انسانی در اختیار خواهد داشت . مسئولیت دبیرخانه به عهده دبیر هیات میباشد . جلسات هیات رسیدگی مطابق مقررات در دبیرخانه تشکیل و در صورت تراکم کار و ضرورت تشکیل دو یا چند هیات دبیرخانه باید متناسب با انجام امور هیات های مذکور مهیا گردد . مدیرکل ثبت اسناد و املاک استان مکلف است پیگیری و هماهنگی لازم جهت معرفی اعضا هیاتها را با رییس کل دادگستری استان ، مدیران کل راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی به عمل آورد .
ماده - 4 - متقاضی صدور سند مالکیت در اجرای مقررات قانون و آیین نامه از طریق مراجعه به درگاه الکترونیکی سازمان ثبت اسناد و املاک و تکمیل فرم تقاضانامه الکترونیکی و اسکن مدارک و مستندات موردنیاز ، تصویر مصدق مدارک و فایل نقشه را از طریق پست به دبیرخانه هیات ارسال مینماید .

تبصره - 1 - متقاضی در صورت تمایل میتواند جهت تکمیل فرم تقاضانامه الکترونیکی و ارایه مدارک موردنیاز به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه نماید . دفاتر مکلفند به نمایندگی از طرف متقاضی مطابق ضوابط آیین نامه پس از تکمیل فرم الکترونیکی تقاضا ، نسبت به ارسال مدارک موردنیاز به هیات ها اقدام نمایند .
تبصره - 2 - متقاضی مکلف است در صورت تغییر محل سکونت یا شماره تلفن یا آدرس الکترونیکی مراتب را به واحد ثبتی مربوط اعلام کند .

ماده - 5 - دبیرخانه درخواست های و اصل شده را به ترتیب تاریخ وصول بررسی و پس از ممیزی آن و مطابقت مدارک اسکن شده با تصاویر مصدق آن و اخذ گواهی تثبیت موقعیت نقشه ملک در سوابق کاداستر و احراز موضوع مبادرت به ثبت تقاضا نموده و به طریق الکترونیکی شماره پیگیری را به متقاضی اعلام مینماید . در صورتی که تصویر مصدق مدارک مالکیت ظرف مدت 20 روز به دبیرخانه و اصل نگردد ، دبیرخانه مراتب را به نحو الکترونیکی به متقاضی اخطار و چنانچه ظرف 20 روز مدارک به دبیرخانه تسلیم نشود ، فایل مذکور بایگانی و به مدت 3 ماه نگهداری و پس از آن در صورت عدم مراجعه حضوری متقاضی حذف خواهد شد . چنانچه مدارک مصدق ارسالی ناقص بوده یا با محتوای فایل الکترونیکی ارسالی مغایرت داشته باشد ، دبیرخانه مراتب نقص یا مغایرت را به نحو الکترونیکی در دو نوبت به فاصله 20 روز به متقاضی اعلام مینماید . متقاضی مکلف است ظرف 30 روز نسبت به رفع نقص اقدام و الا تقاضای وی با نظر هیات رد میگردد .

تبصره - - - در خصوص درخواست هایی که از طریق دفترخانه ارسال میشود ، در صورت عدم وصول مدارک به دبیرخانه هیات ، ضمن ارسال اخطاریه به متقاضی ، مراتب به دفترخانه نیز اخطار خواهد شد .

ماده - 6 - دبیرخانه مکلف است کلیه مراحل ثبت تقاضا ها و ممیزی مدارک را در سیستم ، ثبت و پس از تکمیل و تعیین نوبت مراتب را به متقاضی اعلام و پس از استعلام وضعیت ثبتی ملک و دریافت پاسخ ، پرونده ها را به ترتیب نوبت جهت رسیدگی به هیات ارسال نماید . بدیهی است سوابق ثبت شده قابل تغییر نمیباشد و باید تحت شبکه در بانک اطلاعات واحد ثبتی و بانک های دیگری که از طریق مرکز توسعه فناوری اطلاعات سازمان ثبت اسناد و املاک کشور پیش بینی خواهد شد ، نگهداری شود .

تبصره - 1 - چنانچه مالک رسمی ملک مورد تقاضا ، نهاد عمومی غیر دولتی باشد و شخص به صورت عادی ملک را خریداری و متقاضی ثبت باشد لازم است دبیر هیات ابتدا نظر دستگاه مربوط را اخذ و سپس در هیات مطرح نماید . در مواردی که نهاد عمومی غیر دولتی صرفا با انتقال اعیانی ملک موافقت نماید هیات با حفظ حقوق مالک نسبت به عرصه ، رای به انتقال اعیانی به متقاضی خواهد داد .
تبصره - 2 - در رابطه با درخواست مرتبط به نسق زراعی دبیر هیات مکلف است پس از دریافت مستندات مربوط به میزان نسق اولیه ، مراتب را به هیات ارایه نماید .
تبصره - 3 - هرگاه مورد تقاضای زمین مزروعی و یا باغ باشد و یا پلاک های ذی ربط سابقه ملی یا موات داشته باشد ، دبیر هیات موظف است حسب مورد پس از جلب نظر ادارات جهاد کشاورزی یا راه و شهرسازی پرونده را به هیات ارسال نماید .

ماده - 7 - نسبت به اشخاصی که قبلا در اجرای مقررات ماده 147 اصلاحی قانون ثبت اسناد و املاک در موعد مقرر پرونده تشکیل داده اند ولی تاکنون پرونده آن ها منتهی به صدور رای و یا قرار بایگانی نگردیده ، دبیرخانه مکلف است مطابق ضوابط مقرر در ماده 5 آیین نامه با ارسال اخطاریه رفع نقص به متقاضیان ، اقدام مقتضی را معمول نماید .
ماده - 8 - هیات در ساعت غیر اداری در محل دبیرخانه تشکیل و با حضور همه اعضا رسمیت می یابد و پس از بررسی مدارک و دلایل ارایه شده مبادرت به صدور رای مینماید . در صورت نقص پرونده و ضرورت تحقیقات بیشتر و جلب نظر کارشناس ، هیات قرار ارجاع به کارشناس منتخب را صادر مینماید . در صورتی که هیات تشخیص دهد درخواست متقاضی خارج از شمول مقررات قانون بوده و یا ملک مورد تقاضای ثبت از اراضی دولتی ، ملی ، موات ، منابع طبیعی و عمومی باشد ، رای به رد درخواست متقاضی صادر میکند .

تبصره - - - در صورتی که صدور سند مالکیت به نحو مفروز ممکن نباشد ، هیات میتواند با درخواست متقاضی پس از تعیین ماخذ شش دانگ با رعایت سایر مقررات ، رای به صدور سند مالکیت مشاعی صادر نماید .

ماده - 9 - در مواردی که هیات حضور متقاضی یا صاحبان عرصه و یا سایر اشخاص را برای ادای توضیح لازم بداند دبیر هیات موظف است ترجیحا از طریق پیامک یا آدرس الکترونیکی و در صورت عدم امکان با ارسال اخطار کتبی از آنان دعوت به عمل آورد . چنانچه دعوت شدگان در موعد مقرر حاضر نشوند ، هیات برای نوبت دوم از آنان دعوت نموده و در صورت عدم مراجعه و اطمینان از اطلاع مخاطب در این خصوص ، تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد نمود .
ماده - 10 - کارشناس موظف است نسبت به امور ارجاعی ظرف مدت 20 روز پس از دریافت قرار کارشناسی با حضور متقاضی به محل مراجعه و نقشه ارایه شده را با تصرفات فعلی و مدارک خرید تطبیق دهد و در صورتی که تصرفات مالکانه و بلامعارض متقاضی یا متقاضیان احراز شود و تصرفات وی با میزان خریداری و یا سهم مشاعی منطبق باشد صورتجلسه احراز تصرف حاوی « خلاصه وضعیت ثبتی ملک ، آخرین مالک رسمی ، نحوه خرید متقاضی از مالک و حدود آن ، مساحت عرصه ، قدمت اعیان ، نوع ملک ، حقوق ارتفاقی ، شماره فرعی و اصلی ، بخش ، نحوه تصرفات ، ارزش عرصه و اعیان ، نوع حد فاصل و پلاک مجاورین » را با ذکر سلسله ایادی تنظیم و به امضا چهار نفر از مجاورین یا معتمدین محلی و نیز متقاضی رسانیده و به همراه نقشه ترسیمی به دبیر هیات تسلیم نماید .

تبصره - 1 - در صورتی که تعداد متصرفین در یک پلاک ثبتی اعم از اصلی یا فرعی یا یک بلوک متعدد باشند و هیات ، ارجاع امر به کارشناس را ضروری بداند و انجام کارشناسی در توان واحد ثبتی نباشد رییس واحد ثبتی مکلف است مراتب را به اداره کل ثبت استان جهت ارجاع به هیات کارشناسی اعلام نماید . هیات کارشناسی موظف است مطابق ضوابط آیین نامه ضمن بازدید از محل و تطبیق مدارک متقاضیان با محل و سوابق ثبتی ، گزارش و نظر کارشناسی را به تفکیک هر تقاضا به نحو مستند به هیات ارایه نماید .
تبصره - 2 - عدم پرداخت هزینه کارشناسی توسط تعدادی از متقاضیان قطعات مفروزی مانع از انجام کار کارشناسی نسبت به تقاضای سایر متقاضیان که هزینه کارشناسی را پرداخت نموده اند ، نخواهد بود .
تبصره - 3 - در صورت اعتراض متقاضی به گزارش کارشناس منتخب ، هیات میتواند کارشناس دیگری را جهت تجدید کارشناسی تعیین نماید .
تبصره - 4 - چنانچه کارشناس در مهلت مقرر نظر کارشناسی خود را ارایه ننماید ، موضوع در هیات مطرح و در صورت لزوم نسبت به تعیین کارشناس دیگر اقدام خواهد شد . در صورت مسامحه کارشناس و تکرار آن ، موضوع در هیات مطرح و نام وی از لیست کارشناسان حذف و از ارایه کار جدید به وی خودداری خواهد شد . در صورتی که واحد ثبتی از جهت تعداد کارشناس دارای محدودیت بوده و یا پاسخگوی امور ارجاعی نباشد ، رییس واحد ثبتی با همکاری مدیرکل ثبت اسناد و املاک استان کارشناسان را از واحد های دیگر انتخاب و به هیات معرفی مینماید .

ماده - 11 - نسبت به املاکی که تشخیص حدود واقعی آن امکانپذیر نمیباشد کارشناس یا هیات کارشناسی موظف است با رعایت ماده 4 قانون مساحت کل پلاک را پس از کسر گذرهای احداثی مشخص و تناسب تصرفات متقاضی نسبت به سهم مشاعی وی را به هیات گزارش نماید .

تبصره - - - در صورتی که ملک دارای تعارض در سوابق ثبتی بوده و یا مشمول مقررات ماده یک قانون نباشد ، کارشناس مستندا گزارش لازم را در فرم جداگانه تهیه و به هیات تسلیم مینماید .

ماده - 12 - دبیر هیات مکلف است نسبت به پرونده هایی که به کارشناس ارجاع شده پس از وصول نظریه کارشناس و استعلام وضعیت ثبتی ، پرونده را به هیات ارایه نماید . چنانچه ملک مورد تقاضا جاری و دارای سابقه اعتراض باشد و نتیجه آن مشخص نگردیده باشد ، دبیر هیات موضوع را از مرجع قضایی مربوط استعلام و در خصوص سایر محدودیت ها پس از انجام مکاتبات لازم نتیجه را به هیات ارسال مینماید .
ماده - 13 - دبیر هیات مکلف است کلیه آرا صادره از هیات را در بانک اطلاعات مربوط ثبت و عندالاقتضا جهت اجرا به واحد ثبتی ارسال نماید . واحد ثبتی مکلف است پس از انتشار آگهی موضوع ماده 3 قانون ، در رابطه با املاکی که قسمتی از آن درخواست ثبت نشده است ، با رعایت ماده 13 قانون پس از تنظیم اظهارنامه حاوی تحدید حدود ، آگهی نوبتی و تحدید حدود را بصورت همزمان منتشر نماید و در خصوص املاکی که سابقه تحدید حدود ندارند ، آگهی تحدید حدود را بصورت اختصاصی منتشر نماید . در آگهی ماده 3 لازم است نام و نام خانوادگی متقاضی یا متقاضیان ، پلاک اصلی و فرعی ملک ، محل وقوع آن ، نوع ، مساحت و نام و نام خانوادگی مالک رسمی قید گردد . در صورت وقوع اشتباه در موارد فوق ، آگهی مذکور تجدید خواهد شد .
ماده - 14 - صدور سند مالکیت منوط به تائید صحت انتشار آگهی و عدم وصول اعتراض و یا تعیین تکلیف اعتراض و نیز پرداخت هزینه های متعلقه میباشد . در خصوص املاک جاری پس از تائید موارد فوق و نیز حصول اطمینان از انجام عملیات ثبتی ، مبادرت به صدور سند مالکیت خواهد شد .
ماده - 15 - کارشناسان منتخب باید علاوه بر دارا بودن صلاحیت های عمومی و فقدان پیشینه سوء ، واجد یکی از شرایط زیر باشند :

بند - الف - دارندگان مدارک کارشناسی و بالاتر در رشته های حقوق یا نقشه برداری با داشتن حداقل 2 سال سابقه کار و سایر رشته ها با داشتن حداقل 4 سال سابقه کار در امور تخصصی ثبتی .
بند - ب - دارندگان مدارک کاردانی در رشته حقوق با گرایش علوم ثبتی با داشتن حداقل 5 سال سابقه کار و سایر رشته ها با داشتن حداقل 7 سال سابقه کار در امور تخصصی ثبتی .
بند - ج - دارندگان مدرک دیپلم با داشتن حداقل 10 سال سابقه کار در امور تخصصی ثبتی .

ماده - 17 - ( اصلاحی 16/7/1391) هزینه کارشناسی باید قبل از شروع کار توسط متقاضی به حسابی که به نام اداره کل ثبت اسناد و املاک استان نزد نمایندگی خزانه افتتاح گردیده واریز و با امضاهای مجاز معرفی شده از سوی مدیرکل ثبت قابل برداشت است . میزان هزینه به شرح زیر تعیین میگردد :

بند - الف - دستمزد کارشناسی ساختمان ها و تاسیسات :

بند - 1 - تا ۲۰۰ متر مربع مقطوعا ۰۰۰/۳۰۰ ریال
بند - 2 - بیش از ۲۰۰ متر مربع تا ۵۰۰ متر مربع مقطوعا ۰۰۰/۴۰۰ ریال
بند - 3 - بیش از ۵۰۰ متر مربع تا ۱۰۰۰ متر مربع مقطوعا ۰۰۰/۵۰۰ ریال
بند - 4 - مازاد بر ۱۰۰۰ متر مربع به ازای هر متر مربع ۴۰۰ ریال ( حداکثر ۹ میلیون ریال )

بند - ب - دستمزد کارشناسی اراضی کشاورزی و نسق های زراعی :

بند - 1 - تا یک هکتار ۰۰۰/۵۰۰ ریال
بند - 2 - در مواردی که مساحت ملک بیش از یک هکتار باشد به ازای هر هکتار مازاد ، ۱۵ درصد به دستمزد اضافه میشود و حداکثر ۴ میلیون ریال میباشد .

تبصره - - - در صورتی که حسب تشخیص هیات انجام کار کارشناسی به کارشناس رسمی محول گردد ، هزینه کارشناسی مطابق با تعرفه کارشناسان رسمی پرداخت خواهد شد .

ماده - 18 - هیات حل اختلاف پس از وصول نظر کارشناسی ، دستور پرداخت دستمزد را به رییس واحد ثبتی خواهد داد .
ماده - 19 - ( اصلاحی 16/7/1391) در اجرای تبصره ماده ۱۷ قانون و به منظور ایجاد زیرساخت لازم و پرداخت حق الزحمه اعضا هیات و سایر کارکنان ، از متقاضیان موضوع این قانون برای هر پرونده پنج درصد بر مبنای ارزش منطقه ای اخذ و با واریز به حسابی که به نام سازمان ثبت اسناد و املاک کشور توسط خزانه افتتاح میشود و با امضاهای مجاز معرفی شده از سوی رییس سازمان مذکور قابل برداشت است ، به شرح زیر هزینه میشود :

بند - الف - حق الزحمه هر یک از اعضا هیات های حل اختلاف به ازای هر رای پنجاه هزار ریال
بند - ب - حق الزحمه دبیر هیات حل اختلاف به ازای هر پرونده مبلغ ده هزار ریال

ماده - 20 - از هر یک از متقاضیان در موقع ثبت نام مبلغ پانصد هزار ریال ( از محل وجوه موضوع تبصره ماده 17 قانون ) به صورت علی الحساب اخذ و به حسابی که به همین منظور افتتاح شده واریز میشود .

تبصره - 1 - وجوه دریافتی مزبور تا مرحله صدور سند مالکیت بصورت علی الحساب تلقی میگردد .
تبصره - 2 - حق الزحمه اعضا و دبیر هیات پس از صدور رای قابل پرداخت میباشد .

ماده - 21 - در راستای ایجاد زیرساخت لازم و ارتقا سطح کیفی و جبران کسری هزینه استان هایی که موجودی حساب آن ها تکافوی پرداخت های مقرر را نمی نماید و نیز تامین تجهیزات ، امکانات ، خودرو ، پرداخت حق الزحمه به افرادی که به تشخیص سازمان به نحوی در اجرای اهداف موضوع قانون منشا اثر بوده اند و همچنین تامین و ترغیب نیروی انسانی موردنیاز واحد های ثبتی و احداث ، توسعه و تجهیز ساختمان ها و سایر هزینه های موردنیاز واحد های ثبتی ، وجوه ماخوذه با اولویت پرداخت حق الزحمه هیات ها تحت نظر رییس سازمان ثبت اسناد و املاک هزینه خواهد شد . این آیین نامه در 21 ماده و 15 تبصره در تاریخ 25/4/1391 به تصویب رییس قوه قضائیه رسید و از این تاریخ لازم الاجرا میباشد .