وب سایت حقوقی ماتیکان


آیین نامه تسهیلات و تعهدات کلان

ماده - 1 - تعاریف
- بند - 1-1 - تسهیلات و تعهدات از نظر این آیین نامه عبارت " تسهیلات و تعهدات " شامل اقلام ذیل است :
  - بند - الف - تسهیلات : شامل اقلام دارایی های بانک یا موسسه اعتباری در بالای خط ترازنامه بوده و موارد ذیل را در بر میگیرد :
    - بند - 1 - تسهیلات اعطائی اعم از جاری و غیر جاری و ریالی و ارزی به اشخاص ( به استثنای مشارکت حقوقی و سرمایه گذاری مستقیم )
    - بند - 2 - تسهیلات اعطائی بین بانکی
    - بند - 3 - بدهی مشتریان در حساب بدهکاران موقت
    - بند - 4 - بدهکاران بابت اعتبارات اسنادی پرداخت شده
    - بند - 5 - بدهکاران بابت ضمانت نامه های پرداخت شده
    - بند - 6 - تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی
    - بند - 7 - تامین مالی بلندمدت با استفاده از منابع خارجی ( Usance , Refinance , Finance ,…)
    - بند - 8 - پیش پرداخت بابت اموال خریداری شده عقود
    - بند - 9 - اموال خریداری شده بابت عقود
    - بند - 10 - کار در جریان جعاله
    - بند - 11 - خرید دین
  - بند - ب - تعهدات : شامل اقلام زیر خط ترازنامه در مورد تعهدات ریالی و ارزی مشتریان بابت موارد ذیل است :
    - بند - 1 - ضمانت نامه ها و انواع اعتبارات اسنادی دیداری و مدت دار
    - بند - 2 - ظهرنویسی اسناد تعهدآور
    - بند - 3 - تضمین اوراق مشارکت صادره و تعهدات بابت مانده سهام پذیره نویسی شده
    - بند - 4 - تعهدات مشتریان بابت قرارداد های منعقده معاملات
    - بند - 5 - بروات اسنادی ارزی مدت دار پذیره نویسی شده .
  - تبصره - 1 - تسهیلات و تعهدات شامل تسهیلات اعطائی و تعهدات ایجاد شده از طریق شعب خارجی بانک ها و موسسات اعتباری کشور نیز میگردد ولی تسهیلات از محل وجوه اداره شده را در بر نمی گیرد .
  - تبصره - 2 - در محاسبه مبلغ تسهیلات سود سال های آینده ، وجوه دریافتی مضاربه و حساب مشترک مشارکت مدنی منظور نمی شود . برای محاسبه تعهدات نیز لازم است وثایق مذکور در بند الف ماده ۲ آیین نامه صدور ضمانت نامه و ظهرنویسی از طرف بانک ها و همچنین پیش دریافت نقدی اخذ شده بابت اعتبارات اسنادی ، از میزان تعهدات کسر گردد .
  - تبصره - 3 - برای تعیین مجموع تسهیلات و تعهدات مربوط به هر ذی نفع واحد مبلغ تسهیلات با ضریب ۱ و مبلغ تعهدات با اعمال ضرایب مندرج در بند 2-5 آیین نامه کفایت سرمایه در جمع ملحوظ میشود .
- بند - 1-2 - تسهیلات و تعهدات کلان منظور از تسهیلات و تعهدات کلان ، مجموع مانده تسهیلات و تعهدات مربوط به هر ذی نفع واحد میباشد که از ۱۰ درصد سرمایه پایه در بانک های غیر دولتی و موسسات اعتباری و ۵ درصد سرمایه پایه در بانک های دولتی تجاوز میکند .
- بند - 1-3 - ذی نفع واحد منظور از ذی نفع واحد ، اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که از نظر مالی و مدیریتی به نحوی با هم در ارتباط میباشند ، بطوریکه مشکلات مالی هر یک میتواند موجبات بروز مشکلات احتمالی در بازپرداخت سایر اعضا را فراهم آورد . موارد ذیل از جمله مصادیقی است که نشان دهنده وجود ارتباط بین دو یا چند شخص حقیقی و حقوقی است :
  - بند - الف - اشخاص حقیقی و همسر و افراد تحت تکفل آن ها .
  - بند - ب - شرکت هایی که حداقل ۵۰ درصد سهام آنان متعلق به یک شخص حقیقی ( شامل همسر و افراد تحت تکفل وی ) یا شخص حقوقی است . شرکت های متعلق به شرکت های سرمایه گذاری مشمول ضوابط این بند نمی شوند .
  - بند - ج - گروه شرکت هایی که بیش از ۵۰ درصد به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در یکدیگر سهام دارند و یا اکثر اعضای هیات مدیره آن ها مشترک باشد .
  - تبصره - - - بانک یا موسسه اعتباری میتواند علاوه بر موارد فوق الذکر ، مصادیق دیگری را جهت شناسائی ذی نفع واحد در نظر بگیرد .
ماده - 2 - تعیین حدود
- بند - 2-1 - مبنای گزارش دهی
  - بند - 2-1-1 - بانک ها و موسسات اعتباری غیر دولتی موظفند تسهیلات و تعهدات مربوط به هر ذی نفع واحد را که مبلغ آن از ۱۰ درصد سرمایه پایه فراتر میباشد ، به عنوان تسهیلات کلان تلقی نموده و به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران گزارش نمایند .
  - بند - 2-1-2 - انکهای دولتی موظفند تسهیلات و تعهدات مربوط به هر ذی نفع واحد را که مبلغ آن از ۵ درصد سرمایه پایه فراتر میباشد ، به عنوان تسهیلات کلان تلقی نموده و به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران گزارش نمایند .
- بند - 2-2 - سقف فردی تسهیلات و تعهدات حداکثر مجموع تسهیلات و تعهدات به هر ذی نفع واحد نباید از ۲۰ درصد سرمایه پایه هر بانک یا موسسه اعتباری ( دولتی یا غیر دولتی ) تجاوز نماید .
  - تبصره - 1 - بانک ها و موسسات اعتباری نباید به آن دسته از اشخاص حقیقی یا حقوقی که قبل از اجرای این مقررات بیش از حدود مقرر در این بند تسهیلات و تعهدات دریافت نموده اند ، مادامی که سقف های مذکور رعایت نگردیده است ، تسهیلات و تعهدات جدید اعطا نمایند .
  - تبصره - 2 - در مواردی که تقاضای یک ذی نفع واحد بیش از سقف تعیین شده در این ماده میباشد ، بانک ها و موسسات اعتباری م ی توانند جهت تامین نیاز مشتری با رعایت سقف فوق از روش اعطای تسهیلات به صورت مشترک ( سندیکایی ، کنسر سیومی و روش های مشابه ) استفاده کنند .
- بند - 2-3 - سقف کلی تسهیلات و تعهدات کلان هر بانک یا موسسه اعتباری حداکثر مجموع تسهیلات و تعهدات آلان هر بانک یا موسسه اعتباری ۸ برابر سرمایه پایه میباشد ، مشروط بر اینکه از ۵۰ درصد آل تسهیلات و تعهدات دولتی و غیر دولتی تجاوز ننماید .
ماده - 3 - مشارکت حقوقی و سرمایه گذاری مستقیم در مورد شرکت هایی که بانک یا موسسه اعتباری مالک بخشی از سهام آن ها میباشد قیمت تمام شده سهام نیز در سقف فردی تسهیلات و تعهدات موضوع بند 2-2 فوق منظور میشود .
ماده - 4 - نظارت داخلی بانک ها و موسسات اعتباری باید با تهیه یک دستورالعمل جامع داخلی ، حدود مقرر در ماده ۲ را تحت نظارت مستمر قرار دهند . لازم است دستورالعمل مذکور حاوی حدود اختیارات در سطوح مختلف تصمیم گیری برای تصویب تسهیلات و تعهدات بوده و به نحوی عمل شود که حدود مقرر در ماده ۲ برای مجموع تسهیلات و تعهدات کلان همواره رعایت گردد .
ماده - 5 - ثبت و نگهداری اطلاعات بانک ها و موسسات اعتباری ، باید اطلاعات مربوط به تسهیلات و تعهدات کلان را به صورت متمرکز و روزآمد ثبت و نگهداری نمایند .
ماده - 6 - نحوه گزارش دهی بانک مرکزی ج . ا . ا برای دریافت اطلاعات مربوط به تسهیلات و تعهدات کلان فرم هایی را تنظیم و به بانک ها ابلاغ م ی نماید تا بر آن اساس اطلاعات لازم از بانک ها و موسسات اعتباری اخذ گردد .
ماده - 7 - مقررات منسوخ شده از تاریخ اجرای این آیین نامه بند ۱ صورتجلسه نهصد و ششمین جلسه مورخ ۸/۸/ ۱۳۷۹ شورای پول و اعتبار در مورد سقف فردی تسهیلات اعطایی ، بند های ۴ و ۵ آیین نامه صدور ضمانت نامه و ظهرنویسی از طرف بانک ها موضوع بند یک صورتجلسه هشتصد و بیست و ۱۸/۴/ ۱۳۷۳ شورای پول و اعتبار ، سقف فردی تسهیلات خرید دین مصوب ششمین جلسه مورخ نهصد و هشتاد و چهارمین جلسه شورای پول و اعتبار منسوخ میشوند .